Page 22 - geografia_klasa5_podrecznik
P. 22
Krajobraz – wszystkie cechy Krainy geograficzne w Polsce
(naturalne i wynikające z działań
człowieka), które wyróżniają pe- Porównanie zdjęć wykonanych w różnych częściach Polski pozwala
wien teren. zauważyć, że krajobraz naszego kraju jest bardzo zróżnicowany.
Można też dostrzec wspólne składniki krajobrazu.
Składniki krajobrazu – cechy Na kształtowanie się określonego krajobrazu duży wpływ ma
takie jak: ukształtowanie po- wysokość terenu nad poziomem morza. Na podstawie mapy ukształ-
wierzchni, wody, skały, gleby, towania powierzchni Polski można zauważyć, że wysokości bez-
roślinność, zabudowa, drogi, pola
uprawne, fabryki, kopalnie itp. względne terenu zwiększają się z północy na południe oraz że na
północy jest więcej jezior niż na południu. Można dostrzec obszary
płaskie lub pagórkowate. Krajobrazy znajdujące się na północy mają
wiele cech wspólnych, podobnie jak obszary położone w środkowej
czy południowej części kraju. Przy czym te, które leżą na północy,
znacznie się różnią od tych położonych na południu. Obszar, który
ma wiele cech wspólnych, tworzy krainę geograficzną. W Polsce
krainy geograficzne układają się w pasy krajobrazów.
Kraina geograficzna – jednoli- Nazwy pasów krajobrazowych wskazują na ich najważniejsze
ty obszar o charakterystycznych, cechy. Obszary poniżej 300 m n.p.m. to niziny. Wśród nich wyróż-
wyróżniających go cechach nia się trzy pasy krajobrazowe:
środowiska, takich jak np. krajo- • pas pobrzeży – wąski pas graniczący z Morzem Bałtyckim,
braz, klimat.
w tym krajobrazie jest wiele elementów powstałych wskutek dzia-
łania morza i wiatru, np. plaże lub wydmy (il. 1, 2, 3, 4, s. 19);
• pas pojezierzy – szeroki pas, który charakteryzuje się wystę-
powaniem dużej liczby jezior, wypełniających zagłębienia
terenu między wzgórzami czy pagórkami (il. 5, 6, 7, 8, s. 19);
• pas Nizin Środkowopolskich – rozległe, prawie płaskie
obszary, na których wzniesienia nie przekraczają zwykle 60 m
wysokości względnej (il. 9, 10, 11, 12, s. 19).
Wśród obszarów położonych w Polsce powyżej 300 m n.p.m. można
wyróżnić następujące pasy krajobrazowe:
• pas wyżyn – zróżnicowany w wyglądzie pas terenów, które
są położone wysoko (powyżej 300 m n.p.m.), ale mają niewielkie
(do 300 m) różnice wysokości względnej (il. 13, 14, 15, s. 19);
• pas gór – obszary z licznymi wzniesieniami o dużych wysokościach
bezwzględnych (powyżej 300 m n.p.m.) i dużych różnicach wysoko-
ści względnych – powyżej 300 m (il. 17, 18, 19, s. 19); często wznie-
Pasmo górskie – grupa gór sienia układają się w podłużne grupy zwane pasmami górskimi.
o wydłużonym kształcie. Między pasem gór a pasem wyżyn znajduje się pas krain położo-
nych między 200 a 300 m n.p.m.:
• pas kotlin – prawie płaskie obszary ze wszystkich stron otoczone
wzniesieniami (il. 16, 20, s. 19).
20
