Page 156 - Historia Klasa 5 podrecznik

7.1 Podzielona Polska

wiek ŚREDNIOWIECZE NOWOŻYTNOŚĆ
V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI

1138–1320
– rozbicie dzielnicowe w Polsce

Podejmij temat z Przypomnij, czym był statut Bolesława Krzywoustego.
z Wyjaśnij, na czym polegała wprowadzona przez władcę zasada
senioratu. Przed czym miała ona uchronić Polskę?

Rozbicie dzielnicowe
Zgodnie z zasadą senioratu, wprowadzoną w statucie Bolesława
Krzywoustego, najstarszy z Piastów miał władać dzielnicą senio-
ralną (jako senior) i sprawować zwierzchnictwo nad dzielnicami
pozostałych książąt piastowskich. Bolesław wprowadził tę zasadę,
by utrzymać jedność państwa. Stało się jednak inaczej. Po jego
śmierci w 1138 roku Polska stopniowo uległa rozpadowi na kilka
samodzielnych księstw. W historii naszego kraju rozpoczął się okres
nazywany rozbiciem dzielnicowym. Trwał on prawie dwieście
lat: od 1138 roku do początku XIV wieku.

Obalenie zasady senioratu
Po śmierci Krzywoustego władzę w dzielnicy senioralnej objął jego
najstarszy syn – Władysław. Nie uszanował on woli ojca i dążył
do odebrania braciom ich dzielnic. Konflikt doprowadził do wybu-
chu wojny domowej, w której bracia pokonali Władysława i wygna-
li go z kraju. Oznaczało to poważne naruszenie zasady senioratu.
W XII i XIII wieku łamano ją jeszcze kilkakrotnie. Na przykład
w 1180 roku możni ogłosili seniorem najmłodszego syna Bolesława
– Kazimierza Sprawiedliwego, mimo że jeszcze żyli starsi od niego
książęta piastowscy. Łamanie zasady senioratu przyczyniło się do osła-
bienia autorytetu seniora. W XIII wieku książęta dzielnicowi przestali
po prostu uznawać jego zwierzchnictwo. Stali się oni samodzielnymi
Władysław był księciem
krakowskim w latach 1138–1146. panami w swoich dzielnicach. Sprawowali w nich władzę dziedzicz-
Od potomnych otrzymał ną i dzielili ziemie między swoich synów, a ci z kolei między swoich.
przydomek Wygnaniec. W XIII wieku istniało już kilka samodzielnych księstw piastowskich.

154