Page 142 - Matematyka Klasa 5 podrecznik cz 1
P. 142

Przykład 1


       Czynności wykonywane pod-               Wykonajmy odejmowanie pisemne: 57,293 – 3,468.
       czas pisemnego odejmowania
       ułamków dziesiętnych są takie           Zapisujemy liczbę pod liczbą tak, aby całości znajdowały się
       same jak podczas pisemnego              pod całościami, części ułamkowe pod częściami ułamkowymi,
       odejmowania liczb nauralnych.
                                               a przecinek pod przecinkiem.

                                                               Odejmujemy:
       Działanie zapisujemy tak, by                 6 12 8 13   •   części tysięczne od części tysięcznych
                                                     ,
       przecinki we wszystkich licz-             5 7 2 9 3       (z „pożyczeniem” od części setnych)
                                                     ,
       bach zapisane były dokładnie            –   3 4 6 8       13 – 8 = 5,
                                                 5 3 8 2 5
       jeden pod drugim.                             ,         •   części setne od części setnych 8 – 6 = 2,
                                                               •   części dziesiąte od części dziesiątych
                                                                 (z „pożyczeniem” od jedności) 12 – 4 = 8,
       Jeżeli w którymś rzędzie cyfra                          •   jedności od jedności 6 – 3 = 3,
       odjemnej jest mniejsza od cyfry                         •   przepisujemy pozostałą cyfrę dziesiątek,
       odjemnika, to należy wykonać                              czyli 5.
       „pożyczanie”, czyli zamienić jed-
       ną jednostkę rzędu wyższego na          W wyniku wstawiamy przecinek pod przecinkiem.
       10 jednostek rzędu niższego.


       1.    Przepisz podane działanie i oblicz różnicę.

             a)   2 3 5 ,             b  )   3 6 8 2    ,      c  )   3 4 2 8    ,      d  )   2 4 3 5 6
                                                                                                ,
                – 1 4 2 ,                – 2 9 1 6                – 0 7 0 9                –   9 1 8 5
                                                                                                ,
                                                                     ,
                                               ,
       Zdarza się, że musimy odjąć pisemnie ułamki dziesiętne, które mają różną liczbę cyfr po przecinku. Tak
       jak przy dodawaniu, całości w zapisie muszą znajdować się pod całościami, przecinek pod przecinkiem,
       części dziesiąte pod częściami dziesiątymi, części setne pod częściami setnymi itd. Poprawnie zapisane
       działania mogą zatem wyglądać następująco:

          7 5 8 2 6              2 4 7 7                 5 7 2                  2 9 6 ,                 1 6
                                  ,
             ,
                                                          ,
        – 1 4 5 ,              – 0 4 8                 – 3 4 8 1              – 2 2 1 5 4             –   4 1 2
                                                                                    ,
                                                          ,
                                                                                                           ,
                                  ,
       W przypadku odejmowania – podobnie jak podczas dodawania – na końcu ułamka dziesiętnego możemy
       dopisać (lub wyobrazić sobie) zera:
          7 5 8 2 6              2 4 7 7                 5 7 2 0                2 9 6 0 0               1 6 0 0
             ,
                                                                                    ,
                                  ,
                                                                                                           ,
                                                          ,
        – 1 4 5 0 0            – 0 4 8 0               – 3 4 8 1              – 2 2 1 5 4             –   4 1 2
                                                                                                           ,
                                                                                    ,
                                  ,
             ,
                                                          ,
       2.    Przepisz powyższe działania i wykonaj je.
                                        140
   137   138   139   140   141   142   143   144   145   146   147