Page 58 - 883806_Edukacja_dla_bezpieczenstwa_podrecznik_kl_8_fr
P. 58
Wyznaczanie stron świata
O tym, że mamy cztery strony świata – północ, południe, wschód i zachód –
wiesz od bardzo dawna (zobacz róża wiatrów, s. 65). Wyznaczenie stron świa-
ta w terenie tylko pozornie jest problemem. Możesz to zrobić na podstawie
obserwacji naturalnych zjawisk bądź dzięki specjalnym przyrządom, takim
jak kompas czy busola.
Zjawiska naturalne, które pozwalają wyznaczyć strony świata w terenie:
Zapamiętaj! • Mech – porasta drzewa, kamienie, skały, mury od strony północnej. Wy-
Stojąc twarzą w kierunku północnym, nika to z faktu, że ta strona jest mniej nasłoneczniona i bardziej wilgotna,
po prawej masz kierunek wschodni, a takie właśnie warunki sprzyjają wzrostowi mchu (podobnie jak glonów
za plecami kierunek południowy, a po i porostów).
lewej – zachodni.
• Gałęzie drzewa – są dłuższe i grubsze od strony południowej, ponieważ
drzewa we wzroście kierują się ku słońcu.
• Kora drzewa – jest grubsza od strony północnej.
• Słoje pieńków po ściętych drzewach – są szersze w kierunku po-
łudniowym, a węższe w kierunku północnym. Powód jest taki sam jak
w przypadku gałęzi. Jednak trzeba pamiętać, że wymienione zasady doty-
czą obiektów wolno stojących w terenie. Obserwacja drzew czy kamieni
w gęstym lesie może być myląca, ponieważ mogą one być osłonięte za-
równo od słońca, jak i wiatru.
• Mrowiska – niemal zawsze są budowane przez mrówki po południowej
stronie drzew, krzaków, pieńków, a ich południowa strona jest często mniej
spadzista niż północna.
• Słońce – jeżeli w południe, w słoneczny dzień, ustawisz się tyłem do słoń-
ca, twój cień wskaże północ (z pewnym, nieistotnym w tym wypadku,
odchyleniem).
W górach ponadto może ci pomóc świadomość, że na południowych sto-
kach śnieg szybciej topnieje.
Zdjęcie nr 248. Usytuowanie i budowa mrowiska mogą nam ułatwić ustalenie
stron świata.
170
