Page 30 - 881142_Atlas biologiczny klasa 5

Dzwonkowate 1. Dzwonecznik wonny
(Campanulaceae) (Adenophora liliifolia)

Wysokość: do 50 cm. wzniesioną; słupek długi, wystający poza koro-
Termin kwitnienia: VI–VIII. nę, na końcu zabarwiony na niebiesko.
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Stanowiska: prześwietlone, suche lasy, na pod-
Łodyga: prosta, o przekroju kanciastym, ulist- łożu piaszczystym.
niona skrętolegle. Występowanie: rzadko, w rozproszeniu, głów-
Liście: łodygowe dolne kształtu lancetowato- nie w pasie wyżyn; granica zasięgu tej rośliny
jajowatego, górne – lancetowate. w Europie przebiega przez Polskę północno-
Kwiaty: białawe z odcieniem niebieskim, -zachodnią.
o ład nym zapachu; zebrane w grono lub wiechę

2. Zerwa kulista
(Phyteuma orbiculare)

Wysokość: 15–40 cm. Kwiaty: ciemnoniebieskie, zebrane w główko-
Termin kwitnienia: V–VII. wate, kuliste kwiatostany (stąd nazwa).
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Stanowiska: rozproszone stanowiska nasło-
Łodyga: wzniesiona, niekiedy ulistniona. necznione; łąki, świetliste lasy, torfowiska, stoki,
Liście: dolne – ogonkowe, podłużnie jajowate, skały, na podłożu bogatym w wapń.
orzęsione; górne – siedzące, równowąskie. Występowanie: najczęściej w Sudetach i Kar-
patach.

3. Lobelia jeziorna
(Lobelia dortmanna)
Wysokość: 20–70 cm. Stanowiska: czyste, dobrze natlenione wody
Termin kwitnienia: VII–VIII. stojące, ubogie w składniki odżywcze; miejsca
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). blisko brzegu na głębokości do 2 m.
Łodyga: wzniesiona, u nasady z rozetą liści. Występowanie: bardzo rzadko, tylko w jezio-
Liście: równowąskie, zebrane w rozetkę, na rach Pojezierza Pomorskiego; południowa gra-
końcach tępe. nica zasięgu tego gatunku w Europie przebiega
Kwiaty: bladoniebieskie, zwisające; kwiatostan przez Polskę.
typu grona, zazwyczaj nierozgałęziony, wyra-
stający ponad wodę.

Jasnotowate 4. Miodownik melisowaty
(Lamiaceae) (Melittis melissophyllum)
Wysokość: do 80 cm. Kwiaty: białe lub różowe, wargowe, z nakrapia-
Termin kwitnienia: V–VI. ną dolną wargą; zebrane po kilka (zwykle 1–3)
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). w kątach górnych liści.
Łodyga: w przekroju czterokanciasta, wznie- Stanowiska: świetliste lasy liściaste; na podło-
siona i nierozgałęziona. żu wapiennym.
Liście: jajowate, o brzegach karbowanych, uło- Występowanie: stanowiska rozproszone, Pomo-
żone naprzeciwlegle. rze Zachodnie, Wielkopolska i wyższe partie gór.

Krzyżowe 5. Warzucha polska
(kapustowate) (Cochlearia polonica)
(Brassicaceae)
Wysokość: do 50 cm. Stanowiska: płytkie cieki wodne, źródliska
Termin kwitnienia: IV–VI. o czystej, zimnej wodzie.
Czas życia: roślina dwuletnia. Występowanie: endemit; w latach 70. roślina
Łodyga: wznosząca się, naga. wyginęła z jedynego naturalnego zachowane-
Liście: odziomkowe – długoogonkowe, jajowa- go stanowiska w okolicach Olkusza na skraju
te; łodygowe – siedzące, o nasadzie uszkowatej. Pustyni Błędowskiej; obecnie rośnie jedynie
Kwiaty: białe, wonne, zebrane w grona szczy- w miejscach zastępczych, gdzie została sztucznie
towe i gęste. posadzona (okolice źródlisk Wiercicy i Centurii).

6. Pszonak pieniński
(Erisimum pieninicum)
Wysokość: 30–120 cm. Kwiaty: żółte, skupione w groniastych kwiato-
Termin kwitnienia: VI–VII. stanach.
Czas życia: roślina dwuletnia. Stanowiska: nasłonecznione skały zasobne
Łodyga: pojedyncza lub słabo rozgałęziona, w wapień.
gęsto ulistniona. Występowanie: endemit; występuje jedynie
Liście: lancetowate, z wyraźnym ząbkowaniem w polskiej części Pienin (np. na wzgórzu zamko-
(5–8 ząbków po każdej stronie). wym w Czorsztynie).

Rośliny nasienne – rośliny zielne 28