Page 52 - 881142_Atlas biologiczny klasa 5

Liliowate 1. Ciemiężyca biała
(Liliaceae) (Veratrum album)

Wysokość: do 150 cm. Kwiaty: białozielone w kształcie gwiazdek na
Termin kwitnienia: V–VIII. szypułkach; wiechowate kwiatostany złożone
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). z kłosopodobnych gron; jedna roślina wytwa-
Łodyga: bardzo gruba, w górnej części krótko rza dwa rodzaje kwiatów, dolne – obupłciowe,
owłosiona. górne – tylko pręcikowe; cechą charaktery-
Liście: ułożone skrętolegle, głęboko, wzdłużnie styczną rośliny jest to, że w każdym kwiatku
fałdowane, na spodzie owłosione puszysto; dol- pręcikowym znajduje się zawsze 6 pylników.
ne – szerokoeliptyczne, u dołu obejmujące łody- Stanowiska: górskie łąki, wilgotne lasy i zarośla.
gę, górne – kształtu lancetowatego. Występowanie: Bieszczady, niezwykle rzadko
na Lubelszczyźnie.
2. Ciemiężyca czarna
(Veratrum nigrum)

Wysokość: do 130 cm. Kwiaty: czerwonawobrunatne lub czarno-
Termin kwitnienia: VI–VIII. brunatne, kwiatostan w kształcie wiechy.
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Stanowiska: suche i widne lasy.
Łodyga: mocna i gruba, na górze owłosiona. Występowanie: dwa stanowiska na Wyżynie
Liście: dolne są szerokoeliptyczne i zaostrzone, Lubelskiej i Roztoczu.
górne – równowąskolancetowate.

3. Ciemiężyca zielona
(Veratrum lobelianum)
Wysokość: do 150 cm. Kwiaty: żółtozielone, zebrane w wiechę.
Termin kwitnienia: VII–VIII. Stanowiska: hale i piargi, miejsca wilgotne.
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Występowanie: głównie w górach.
Łodyga: gruba i nierozgałęziona.
Liście: duże, eliptyczne, o wyraźnym unerwie-
niu, na spodniej stronie owłosione.

4. Kosatka kielichowa
(Tofieldia calyculata)
Wysokość: 10–30 cm. Kwiaty: żółtawobiałe, osiągające długość
Termin kwitnienia: VI–VII. 3–3,5 mm.
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Stanowiska: głównie widne lasy, także torfo-
Łodyga: sztywna i wzniesiona, naga. wiska, wilgotne łąki i szczeliny skalne; zwykle
Liście: mieczowate, zebrane w różyczkę, wyra- na podłożu wapiennym.
stające z krótkiego kłącza. Występowanie: Karpaty Zachodnie i Środ-
kowe, na nizinach stanowiska bardzo rzadkie,
rozproszone.
5. Lilia złotogłów
(Lilium martagon)
Wysokość: 40–150 cm. Kwiaty: brudnoróżowoczerwone, tworzące luź-
Termin kwitnienia: VI–VII. ne grono na szczycie łodygi.
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Stanowiska: zręby, lasy i zarośla.
Łodyga: prosta, sztywna, wyrastająca z pod- Występowanie: Sudety i Karpaty, na nizinach
ziemnej, łuskowatej cebuli. bardzo rzadko.
Liście: dolne – okółkowe, górne – pojedyncze,
skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe.

6. Szachownica
kostkowata
(Fritillaria meleagris)
Wysokość: 15–40 cm. ciemnobrązowe), dzwonkowate i pochylone; bez-
Termin kwitnienia: IV–V. wonne.
Czas życia: bylina (roślina wieloletnia). Stanowiska: wilgotne, regularnie zalewane
Łodyga: delikatna i wzniesiona. torfowiska i łąki.
Liście: szarozielone, równowąskie, skrętoległe. Występowanie: rzadko; w rozproszeniu; głów-
Kwiaty: ciemnopurpurowe z jaśniejszymi plam- nie na Pomorzu, w Wielkopolsce i w okolicach
kami ułożonymi w szachownicę (istnieje wiele Przemyśla, także nad Sanem i Biebrzą; roślina
odmian o innym zabarwieniu, od białego po uprawiana w ogródkach.

Rośliny nasienne – rośliny zielne 50