Page 129 - biologia klasa 5

Więcej na temat

Nasiona duże i małe

Wielkość nasion zależy od strategii rozsiewa-
nia, którą przyjmuje dana roślina. Małe nasiona,
np. brzozy czy topoli, mają niski „koszt produk-
cji” i można wytworzyć ich bardzo wiele. Jednak
niewielki zapas substancji odżywczych w małym
nasieniu oznacza, że młoda roślina szybko musi Nasiona brzozy
zacząć sama wytwarzać cukry podczas fotosyn-
tezy. Inną strategię przyjmują rośliny o dużych
nasionach. Największe na świecie – ważące po kil-
kanaście kilogramów – wytwarza palma lodoicja
seszelska. Zawartymi w nich substancjami pokar-
mowymi młoda roślina odżywia się co najmniej
przez rok od wykiełkowania. Ze względu na to, że
rośnie na plaży, czas ten wykorzystuje na głębokie
zakorzenienie w piasku, aby nie dać się porwać
sztormowym falom. Pierwsze liście wypuszcza
znacznie później. Nasiono lodoicji seszelskiej

W skrócie

Typowe nasiono roślin okrytonasiennych składa się z łupiny pełniącej funkcje ochronne, bielma
stanowiącego zapas substancji pokarmowych oraz zarodka, czyli nowo powstałego organizmu.
Odpowiednio ukształtowane owoce służą roślinom okrytonasiennym do rozprzestrzeniania swoich
nasion – może się to odbywać z pomocą zwierząt, roślin, wiatru lub wody.

Kiełkowanie to pierwszy etap rozwoju rośliny. Młody osobnik nie jest wtedy jeszcze zdolny
do fotosyntezy, więc energię czerpie ze zgromadzonych w nasieniu zapasów, prowadząc
oddychanie tlenowe.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Wymień części nasiona roślin okrytonasiennych i opisz ich funkcje.

2 Omów sposoby rozsiewania nasion roślin okrytonasiennych i wyjaśnij, jaką rolę odgrywają w tym
procesie owoce.

3 Wyjaśnij, jakie znaczenie dla kiełkującej rośliny ma dostęp do tlenu, wody i światła. Odwołaj
się do swojej wiedzy na temat tego, skąd kiełkujące nasiona czerpią energię, oraz do wyników
przeprowadzonego doświadczenia.

127

0328_Biologia_5_.indd 127 28.03.2018 15:18:08