Page 41 - Historia Klasa 5 podrecznik

W Sparcie
Spośród greckich miast-państw najlepiej wyszkoloną armią dyspo-
nowała Sparta położona na Półwyspie Peloponeskim. Obok Aten
była najważniejszą grecką polis. Oba ośrodki rywalizowały ze sobą
o przywództwo w świecie greckim.
W Sparcie sprawowanie władzy zorganizowano inaczej niż w Ate-
nach: na czele państwa stało dwóch królów, którzy byli również na-
czelnymi wodzami. Najważniejszą grupę społeczną stanowili wolni
Spartanie – pełnoprawni obywatele. Posiadali oni ziemię, na której
pracowali ich niewolnicy. Życie obywateli zostało podporządkowane
służbie wojskowej, w czym upatrywano źródeł spartańskiej potęgi. Obowiązkowe ćwiczenia
Od najmłodszych lat mieszkańcy polis byli wychowywani w du- fi zyczne w Sparcie musiały
żej dyscyplinie. Każdy chłopiec, który urodził się jako syn obywa- odbywać również dziewczęta,
co było wyjątkiem na tle
tela i ukończył siódmy rok życia, przechodził pod opiekę państwa. greckich polis. Spartanie
Do ukończenia trzydziestego roku życia mieszkał w koszarach, gdzie uważali bowiem, że
kształcił swoje umiejętności wojskowe. Dopiero jako trzydziestoletni wysportowane matki rodzą
mężczyzna mógł zamieszkać we własnym domu i założyć rodzinę. silniejsze i zdrowsze dzieci.
Nadal jednak pozostawał wojownikiem, którego życie było podpo- Na zdjęciu: fi gurka spartańskiej
rządkowane armii. zawodniczki.

Starożytny grecki historyk Plutarch o spartańskim wychowaniu
Pisania uczyli się jako rzeczy przydatnej; zresztą całe wychowanie miało na celu karność, wytrwałość
w trudach i waleczność. Z postępem wieku zaostrzano metodę hartowania, strzyżono do skóry, przy-
uczano chodzić boso […]. Sypiali razem wedle hufców i drużyn na szuwarze, który obłamywali z łodyg
palcami bez użycia żelaza […]. Wieczerza była skąpa, aby walka z niedostatkiem zmuszała ich do odwa-
gi i przemyślności […]. Uczono chłopców wysławiać się w sposób cięty a dowcipny i przy swej zwięzłości
pobudzający do myślenia.
Młodzieńców, którzy najbardziej się wyróżniali, poddawano szczególnej próbie: młody człowiek od-
dalał się od miasta i musiał kryć się tak, żeby nikt go nie dostrzegł. Wędrował po górach, sypiał mało
i musiał czuwać, ażeby go nikt nie zaskoczył; nie miał żadnej pomocy, nie zabierał ze sobą żywności.
Wysyłano chłopców bez ubrania, każdego oddzielnie. Mieli tak spędzić rok, wędrując po górach, żywiąc
się tym, co ukradną albo w inny sposób zdobędą.

Źródło: Plutarch, Żywoty sławnych mężów. Likurg, w: G. Chomicki, S. Sprawski, Starożytność.
Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 1999

1 Powiedz, na czym polegało spartańskie wychowanie. Oceń metody wychowawcze stosowane w Sparcie.

2 Przedmiot, który pochodzi ze Sparty, określamy jako lakoński. Dowiedz się, jakiego podobnego
przymiotnika używamy, gdy chcemy powiedzieć, że coś jest zwięźle wyrażone.

39
39