Page 11 - Polski Klasa 5 podrecznik cz1

* * *

Na początku XV wieku Kraków obiegła wiadomość, że jeden ze stu-
dentów to po prostu przebrana za chłopca dziewczyna. Choć trudno
to sobie dzisiaj wyobrazić, w tamtych czasach za noszenie męskich
ubrań groziło kobiecie spalenie na stosie. Dziewczyna (córka wiej-
skiego nauczyciela z Wielkopolski), zapytana przez sędziów o powód
przewinienia, wyznała, że popełniła je z miłości do nauki i wiedzy. 1 prowadzenie się – zachowa-
Od spalenia na stosie uratowało ją nienaganne prowadzenie się . nie, postępowanie
1
zob. Jarosław Machnicki, Przewrotna historia Polski

z Wymień informację, która najbardziej cię zaskoczyła lub
zaciekawiła.

z Zanotuj w zeszycie nazwy europejskich miast, w których znajdują
się najstarsze uniwersytety. Pamiętaj, aby napisać je od wielkiej
litery.

z Akademię Krakowską ukończyli między innymi Mikołaj Kopernik,
Jan III Sobieski oraz Jan Kochanowski. Wybitny poeta rozpoczął
studia w 1544 roku – został żakiem , gdy miał 14 lat. Przeczytaj 2 żak – dawniej: uczeń, student
2
poniższy tekst i sprawdź, jakich zasad musiał przestrzegać.

Janina Porazińska Janina Porazińska (1888–1971)
Kto mi dał skrzydła – autorka wielu utworów dla
(fragment) dzieci, np. Psotki i śmieszki. Była
redaktorem czasopism dziecię-
Jest to czerwcowy poranek 1540 roku. cych, m.in. „Płomyczka”.
W Sycynie, majątku imć pana Piotra z Kochanowa Kochanow- 1 imć – zwrot grzecznościowy
1
skiego, już wszyscy dorośli są na nogach. Dzieci aby jeszcze śpią. 2 aby – tylko
2
[…]
Czternastoletni Kacper, dziesięcioletni Janek i ośmioipółletni
Piotruś […] w każdy powszedni dzień jadą do Zwolenia, gdzie
w szkółce przy parafialnym kościele „rektor” uczy gromadę chłopa- 3 rektor – tu: w dawnej Polsce
3
ków czytania i pisania po łacinie i po polsku, […] rachunków i ko- przełożony szkół przykościel-
ścielnego śpiewu. […] Pan Piotr Kochanowski [sędzia sandomierski] nych i zakonnych
ma wielkie ambicje. […] 4 bakałarz – dawniej: nauczyciel
– Jakem zajechał na zwoleńską plebanię, to niedużutko po mnie 5 sposobny – mający uzdolnie-
przyjechał tam bakałarz z Policzny. […] Powiadam wam, com się nie w jakimś kierunku, biegły
4
od niego nasłuchał o naszym Janku. […] Gadał, że taki z Janka chło- w czymś
pak sposobny , zdolny! Po łacinie to ci czyta… Maciej z Zalesia to 6 tęgi – tu: dobry w swojej dzie-
5
tęgi łacinnik, a nie może się Janka nachwalić. […] Proboszcz ze dzinie
6

9