Page 70 - 882689_FOLDER PRZEDMIOTOWY BIOLOGIA (5-7)
P. 70
Sen Sen jest regulowany przez 2 ośrodki znajdujące się w mózgu: jądra nadskrzyżowaniowe (SCN, od łac. suprachiasmatic
nuclei) i jądra przedwzrokowe. Jądrami w ośrodkowym układzie nerwowym nazywa się skupiska neuronów pełniące
określoną funkcję.
Jądra przedwzrokowe
są aktywne podczas snu, szczególnie podczas fazy NREM.
Snem nazywamy okres częściowej nieświadomości, z której można W nocy neurony tych jąder uwalniają neuroprzekaźniki
człowieka wybudzić. Podczas snu zostaje obniżona aktywność hamujące jądra mózgu znajdujące się w pniu mózgu,
organizmu. Podstawowa funkcja układu nerwowego, czyli które są zaangażowane w utrzymywanie czuwania
odbieranie bodźców i generowanie na nie odpowiedzi, jest znacznie (na ilustracji zaznaczone jako ośrodki czuwania).
ograniczona, ale nie zatrzymana. Podczas snu nie zatrzymują się Dzięki temu organizm przechodzi z fazy czuwania w sen.
podstawowe funkcje życiowe, np. regulacja tętna, ciśnienia krwi
i oddychania. Dzieje się tak dlatego, że nie ustaje aktywność pnia Jądra nadskrzyżowaniowe
mózgu – części odpowiedzialnej za regulację funkcji życiowych. są miejscem występowania zegara biologicznego,
Zadaniem snu jest regeneracja organizmu. ponieważ aktywność neuronów w tym obszarze mózgu
Jego badanie stało się możliwe dzięki wprowadzeniu na początku zmienia się rytmicznie w cyklu ok. 24-godzinnym.
XX w. elektroencefalografii (EEG). Elektrody umieszczone na Aktywność neuronów w jądrach nadskrzyżowaniowych
głowie umożliwiają odczytywanie aktywności bioelektrycznej kory jest zsynchronizowana głównie z okresami światła
mózgowej, czyli prądu powstającego w wyniku aktywności neuronów i ciemności w ciągu doby, a zatem są one wyznacznikami
w korze mózgowej. Analizując zapis EEG, wyróżniono kilka wzorców dnia i nocy. SCN regulują dobową aktywność neuronów
aktywności mózgu nazwanych falami mózgowymi. w pozostałych obszarach mózgu.
U osoby śpiącej występują 2 fazy snu: faza NREM (Non-Rapid Eye
Movement), czyli okres powolnego ruchu gałek ocznych, i faza
REM (Rapid Eye Movement), czyli okres gwałtownego ruchu gałek Badanie EEG
ocznych. Faza NREM składa się z 3 stadiów. Stadium 3. okresu NREM i przykładowy zapis 1. Zastanów się, jakie mogą być konsekwencje krótkiego okresu snu głębokiego lub jego braku.
nazywamy snem głębokim lub klasycznym. Pomiędzy fazami NREM 4 rodzajów fal mózgowych 2. Spróbuj znaleźć informacje o niektórych zaburzeniach snu. Wyjaśnij, na czym polegają i jakie mogą mieć konsekwencje:
występują fazy REM, w których pojawiają się marzenia senne (sny). charakteryzujących a) koszmary senne,
Fazy NREM i REM powtarzają się cyklicznie (4 do 5 razy w trakcie snu aktywność bioelektryczną b) narkolepsja.
trwającego 7 do 8 godz.). Faza REM kończy każdy cykl. mózgu 3. Wyjaśnij, w jaki sposób oświetlenie wpływa na naszą aktywność.
REM – pojawiają się marzenia senne; oddech i tętno
osiągają wartości zbliżone do tych w czasie odpoczynku
i w stanie czuwania.
Niestabilny sen, łatwo śpiącego wybudzić; mogą się
pojawić mimowolne skurcze mięśni kończyn.
Jest osiągana pełna nieświadomość, ale śpiącego nadal
łatwo jest obudzić; zwalniają ruchy gałek ocznych.
Sen głęboki, nazywany też snem klasycznym – tętno
i ciśnienie krwi się obniżają, spowalnia oddech, trudniej jest
wybudzić śpiącą osobę, całkowicie ustają ruchy ciała;
w tej fazie snu organizm się w pełni regeneruje.
68 168 169
0619_880864_biologia_kl7_DRUK.indd 168 19.06.2020 10:39:51 0619_880864_biologia_kl7_DRUK.indd 169 19.06.2020 10:39:52
