Page 38 - 882690_FOLDER PRZEDMIOTOWY GEOGRAFIA (5-7)

Podsumowanie działu 1 Ruch Ziemi wokół Słońca po orbicie nazywamy ruchem obiegowym Ziemi. Pełny obieg trwa rok, czyli
365 dni i 6 godzin. Ziemia jest nachylona do płaszczyzny orbity pod stałym kątem – 66°34.

W ruchu obiegowym Ziemi występują cztery szczególne momenty: równonoc wiosenna, przesilenie letnie,
Ważne pojęcia równonoc jesienna, przesilenie zimowe – są one początkiem astronomicznych pór roku.

wszechświat ruch obrotowy ruch obiegowy Układ Słoneczny orbita wschód Słońca
zachód Słońca widoma (pozorna) wędrówka Słońca doba południe słoneczne wiosna (półkula północna)
szerokość geografi czna współrzędne geografi czne długość geografi czna jesień (półkula południowa) zima (półkula północna)
rozciągłość południkowa rozciągłość równoleżnikowa lato (półkula południowa)
21 marca

22 czerwca lato (półkula północna)
Wszechświat, inaczej kosmos, zawiera wszystko, co istnieje: materię (czyli np. ciała niebieskie: gwiazdy, zima (półkula południowa)
planety, księżyce) oraz energię. jesień (półkula północna)
wiosna (półkula południowa) 22 grudnia
W starożytności sądzono,
że w centrum wszechświata Słońce Merkury (1) Mars (4) 23 września
znajduje się nieruchoma Ziemia, Jowisz (5) Wenus (2) Ziemia (3)
a wokół niej krążą Słońce, Saturn (6) Współrzędne geografi czne to długość i szerokość geografi czna.
Księżyc, planety i gwiazdy –
był to model geocentryczny. Szerokość geografi czna 180° Długość geografi czna
W XVI wieku zaczęto określa położenie punktu określa położenie punktu
przyjmować zaproponowany szerokość geograficzna na powierzchni Ziemi na powierzchni Ziemi
przez Mikołaja Kopernika północna (N) względem równika. względem południka 0°.
model heliocentryczny Ma wartości od 0° do 90°. Biegun Długość geografi czna
mówiący, że w centrum Układu Równik Szerokość geografi czna długość geograficzna zachodnia (W) północny jest wschodnia (E) lub
Słonecznego znajduje się jest północna (N) lub długość geograficzna wschodnia (E) zachodnia (W), oprócz
Słońce, a wokół niego krążą Neptun (8) Uran (7) szerokość geograficzna południowa (S), oprócz 0°. 0° i 180°.
planety; jedną z nich jest Ziemia. południowa (S)
Ruch obrotowy Ziemi to jej obrót wokół własnej osi, który trwa dobę. W ciągu 24 godzin następują zmiany 0°
oświetlenia globu: jedna połowa Ziemi jest oświetlona przez Słońce – panuje na niej dzień, a druga
połowa w tym samym czasie jest nieoświetlona – i tam panuje noc. Równoleżnik to zbiór Południk to zbiór
punktów o tej samej punktów o tej samej
biegun północny górowanie Słońca szerokości geografi cznej. długości geografi cznej.
(południe słoneczne)
Wraz z szerokością geografi czną zmienia się Wraz z długością geografi czną na Ziemi
W oświetlenie Ziemi, klimat, roślinność i krajobraz. zmienia się czas.

Rozciągłość obszaru wyznaczamy, podając różnice szerokości i długości geografi cznej między jego
E S W skrajnymi punktami.
obszar, nad obszar, nad 11° 10° 9° 8° 7° 6° 5° Rozciągłość 11° 10° 9° 8° 7° 6° 5° Rozciągłość
E
którym Słońce którym Słońce południkowa to różnica równoleżnikowa
górowało będzie górowało 55° B 55° szerokości geografi cznej 55° 55° to różnica długości
biegun południowy N między skrajnie B geografi cznej między
54° 54° położonymi punktami 54° 54° skrajnie położonymi
Skutkami ruchu obrotowego Ziemi są: widoma (pozorna) wędrówka Słońca po niebie, następstwo dnia danego obszaru. punktami danego
i nocy oraz czas na Ziemi. 53° 53° 53° 53° obszaru.
Górowanie Słońca na każdym południku występuje w innym czasie. Na Ziemi wyznaczono więc 52° 52° 52° A 52°
24 strefy czasowe. W całej danej strefi e obowiązuje czas słoneczny jej środkowego południka. A
Między sąsiednimi strefami jest różnica jednej godziny.
11° 10° 9° 8° 7° 6° 5° 11° 10° 9° 8° 7° 6° 5°
36 52 53
53
52

0702_881340_Geografia_6_.indd 52 04.07.2019 11:35:00 0702_881340_Geografia_6_.indd 53 04.07.2019 11:35:01