Page 34 - 882690_FOLDER PRZEDMIOTOWY GEOGRAFIA (5-7)

Abrantes
Krok po kroku 10° 9° 1.6 Długość geografi czna
Bombarral
i Santarém
Jak odczytać szerokość geograficzną danego k Tag
c
punktu na mapie z dokładnością do jednej minuty
39° y Benavente 39°
(na przykładzie Lizbony) t Ericeira Podejmij temat z Jak można określić swoje położenie w lesie? Podaj różne
38° n 38° propozycje.
50´ 50´
a LIZBONA
1 Zauważ, że Lizbona leży między równoleżnikami z Czy południk zerowy różni się od pozostałych?
38° l 38°
38°N a 39°N. 40´ t Barreiro 40´
38° A Setúbal 38°
2 Ponieważ jeden stopień dzieli się na 60 minut (60), 30´ 30´
podziel odległość między 38°N a 39°N na sześć rów- 38° n Alcácer do Sal 38°
nych odcinków – pozwolą one wskazać, gdzie powin- 20´ a 20´ Jak określić położenie punktu na Ziemi? Ciekawe!
ny przebiegać równoleżniki o kolejnych wartościach 38° c e Grândola 38° Gdy znamy szerokość geografi czną jakiegoś obiektu geografi czne- Do czasu podróży Krzysztofa Ko-
10´
10´
(liczonych co 10). Sprawdź, czy na którymś z nich znaj- O go, to potrafi my wskazać równoleżnik, na którym on się znajduje. lumba za południk 0° uznawano
duje się dany punkt. Jak widać, Lizbona leży między 38° Sines 38° Obiekt ten może jednak leżeć w każdym punkcie na danym rów- południk przechodzący przez
38°40 a 38°50N. 10° 9° wyspę El Hierro [czyt. ejerro] –
noleżniku. Aby móc wskazać, który to konkretnie punkt, musimy
3 Określ odległość co do minuty. W tym celu odległość między 38°40 a 38°50 N podziel na 10 równych odcinków – określić, na którym znajduje się południku. Innymi słowy: musi- wówczas najdalej wysunięty na
pozwolą one wskazać, gdzie powinny przebiegać równoleżniki o kolejnych wartościach – różniące się o 1 minutę (1). my znać drugą współrzędną – długość geografi czną. Dopiero zachód znany Europejczykom
Sprawdź, na którym z nich leży dany punkt. Lizbona znajduje się na szerokości geograficznej 38°43N (38 stopni znajomość obu współrzędnych geografi cznych pozwoli nam skrawek lądu.
i 43 minuty szerokości geograficznej północnej).
wskazać punkt przecięcia południka i równoleżnika, czyli ustalić
dokładne położenie obiektu.

Jak ponumerowane są południki?
W skrócie
Południki to linie umownie poprowadzone po powierzchni Ziemi,
które łączą bieguny. Wszystkie mają kształt zbliżony do półokręgów
Równoleżnik to okrąg, który jest zbiorem punktów o tej samej szerokości geografi cznej (na danym i jednakową długość. Umówiono się, że południk przechodzący
równoleżniku wszystkie punkty mają taką samą szerokość geografi czną).
przez Greenwich (dzielnicę Londynu) ma wartość 0°. Południk ten
Szerokość geografi czna informuje o tym, w jakim położeniu w stosunku do równika znajduje się dany nazywany jest południkiem zerowym.
punkt. Określamy ją zawsze względem równika.
Kolejne południki ułożone na zachód i na wschód od południka
Szerokość geografi czna przyjmuje wartości od 0° (na równiku) do 90° (na biegunach) i może być zerowego są na globusie lub mapie opisane coraz większymi war-
północna (N) lub południowa (S).
tościami wyrażonymi w stopniach, np. 20°, 45° itd. Podobnie jak
szerokość geografi czną, długość geografi czną również określa się za
pomocą kąta.

Czy już umiesz? Sprawdź! Wartość długości geografi cznej może wynosić od 0° na południ-
ku zerowym do 180° na południku, który znajduje się po przeciw-

1 Sprawdź na mapie Europy w atlasie, jakie obiekty geografi czne warte poznania leżą na tej samej nej stronie Ziemi.
szerokości geografi cznej co twoja miejscowość. Długość geografi czna określa położenie danego punktu wzglę-

2 Zobacz na mapie świata, jakie interesujące miejsca znajdują się na tej samej szerokości geografi cznej dem południka zerowego. Wszystkie punkty na danym południku
co twoja miejscowość, ale na przeciwległej półkuli. mają taką samą długość geografi czną. Im większa wartość długo-

3 Zapisz szerokość geografi czną dwóch wybranych przez siebie stolic europejskich oznaczonych punktami ści geografi cznej danego punktu, tym bardziej jest on oddalony na 1.20 Południki zaznaczone na
na mapie na s. 35. Następnie sprawdź tę wartość w internecie i oceń dokładność wykonania zadania. wschód lub zachód od południka zerowego. globusie

32 36 37

0702_881340_Geografia_6_.indd 36 04.07.2019 11:34:42 0702_881340_Geografia_6_.indd 37 04.07.2019 11:34:43