Page 56 - 882690_FOLDER PRZEDMIOTOWY GEOGRAFIA (5-7)

Więcej na temat Podsumowanie działu 2

Co zadecydowało o rozwoju Łodzi w XIX w.?

Ważne pojęcia
Największe miasta w Polsce przeważnie powstały dzięki wymienionym wcze-
śniej czynnikom miastotwórczym, takim jak dostęp do wody, istnienie szla-
ków komunikacyjnych czy występowanie surowców mineralnych. Przez Łódź podział administracyjny województwo gęstość zaludnienia przyrost naturalny saldo migracji
nie płynie duża rzeka, a w jej pobliżu nie występują większe złoża surowców wiek: przedprodukcyjny, produkcyjny, poprodukcyjny przyrost rzeczywisty piramida płci i wieku
mineralnych. Miasto otrzymało prawa miejskie w połowie XV w. i wraz z nimi struktura ludności (demografi czna) mniejszości narodowe mniejszości etniczne gospodarka
przywilej organizowania targów, ale aż do początku XIX w. było niewielkim sektory gospodarki reindustrializacja bezrobocie urbanizacja suburbanizacja
ośrodkiem (z liczbą ludności sporo poniżej 1000 osób). W XIX i XX w. nastąpił aglomeracja monocentryczna aglomeracja policentryczna (konurbacja)
jego gwałtowny rozwój. Liczba ludności wzrosła ok. stukrotnie w ciągu jednego
stulecia (do ponad 500 tys. w 1914 r.) – takich zmian zaludnienia nie notowano
w żadnym innym dziewiętnastowiecznym mieście Europy. Co o tym zadecy- Podział administracyjny to sposób organizacji zarządzania państwem. Polska jest podzielona na 16 województw.
Województwa dzielą się na powiaty, a te dzielą się na gminy.
dowało? W 1820 r. rząd będącego częścią imperium rosyjskiego Królestwa
Polskiego włączył miasto do grupy osad przemysłowych i nadał mu funkcje
ośrodka tkackiego i sukienniczego. Właściwie można powiedzieć, że w XIX w.
Łódź stała się specjalną strefą ekonomiczną, w której przemysłowcy otrzymy- dolnośląskie łódzkie podkarpackie świętokrzyskie
wali ulgi i przywileje, np. gotowe domy rządowe lub place i wysoką pożyczkę kujawsko-pomorskie małopolskie podlaskie warmińsko-mazurskie
przeznaczoną na zabudowę. Do miasta przybywali robotnicy i przedsiębiorcy. Biała Fabryka Geyera. To tu
Skupienie w jednym miejscu wielu ludzi z inicjatywą i wielką determinacją zainstalowano pierwszą maszynę lubelskie mazowieckie pomorskie wielkopolskie
uczyniło z Łodzi potężny ośrodek przemysłowy, eksportujący swoje produkty parową w przemyśle włókienniczym lubuskie opolskie śląskie zachodniopomorskie
nawet do Chin. Królestwa Polskiego

W Polsce żyje ok. 38 mln ludzi, a w Europie – ponad 720 mln. Średnia gęstość zaludnienia naszego kraju to 123 os./km .
2
W skrócie Najgęściej zaludnione są części południowa i środkowa, a najrzadziej – północno-zachodnia i północno-wschodnia.
Wzrost liczby ludności Polski i Europy następował w latach 1950–1990. Obecnie liczba ludności Europy utrzymuje się
W Polsce miastem jest osiedle posiadające prawa miejskie nadane przez na stałym poziomie, w Polsce powoli spada.
rząd, które ma zwartą zabudowę, a większość jego mieszkańców jest
Ciekawe! zatrudniona w zawodach pozarolniczych. Na liczbę ludności wpływają procesy migracyjne. W Europie występują migracje ekonomiczne oraz polityczne,
zarówno regionalne między krajami europejskimi, jak i międzykontynentalne, głównie z Azji i Afryki. Największe fale
Wskaźnik urbanizacji w Polsce wynosi 60%. Od wielu lat zmienia się migracji wywołały: II wojna światowa, procesy dekolonizacyjne, upadek bloku wschodniego i integracja europejska.
w niewielkim stopniu. W Polsce do niedawna przeważała emigracja nad imigracją. Polacy wyjeżdżali z przyczyn politycznych lub

Najbardziej zurbanizowanymi województwami są: śląskie i dolnośląskie, ekonomicznych. Od kilku lat wzrasta liczba imigrantów.
a najmniej: lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie. Saldo migracji obrazuje wielkość migracji. Jest to różnica między liczbą imigrantów i emigrantów. Saldo może być
dodatnie (przeważa imigracja) lub ujemne (przeważa emigracja).

Czy już umiesz? Sprawdź! Przyrost naturalny = liczba urodzeń żywych – liczba zgonów
Przyrost naturalny może być dodatni (więcej ludzi się rodzi, niż umiera) lub ujemny (więcej ludzi umiera, niż się rodzi).
W średniowieczu miasta funkcjonowały 1 Na podstawie atlasu lub innego źródła (np. GUS) wymień pięć W Polsce i w Europie przyrost naturalny w ostatnich kilkudziesięciu latach spadł do poziomu zerowego.
na podstawie praw miejskich, które da- największych miast województwa, w którym mieszkasz. Wskaż je na
wały przywileje, np. tylko tam mógł od- mapie. Określ ich położenie względem siebie. Przyrost rzeczywisty = przyrost naturalny + saldo migracji
bywać się handel niektórymi towarami. Przyrost rzeczywisty określa faktyczną zmianę liczby ludności, bo uwzględnia migracje. Jeśli przyrost rzeczywisty jest
To prawo było silnym impulsem rozwo- 2 Wymień trzy powody zmniejszania się liczby mieszkańców większości dodatni, to liczba ludności wzrasta, jeśli jest ujemny – spada.
wielkich miast Polski.
ju ekonomicznego ośrodków miejskich. W Polsce miastem jest miejscowość posiadająca prawa miejskie nadane przez rząd. Wskaźnik urbanizacji
Na zdjęciu: Biecz – do połowy XVI w. jed- 3 Napisz notatkę na temat korzyści i problemów wynikających z mieszkania w naszym kraju wynosi 60%. Najbardziej zurbanizowanymi województwami są: śląskie i dolnośląskie. Najmniej
no z większych miast Polski. w mieście. Dowiedz się, co napisali inni, wymieńcie się poglądami. ludności mieszka w miastach w województwach: lubelskim, podkarpackim i świętokrzyskim.
54 96 97
97

0622_881425 _geografia_kl7_DRUK.indd 96 23.06.2020 15:01:23 0622_881425 _geografia_kl7_DRUK.indd 97 23.06.2020 15:01:23