Page 38 - biologia fragment
P. 38

Użytkowanie ekosystemów

             S  a  h  a  r  a  Zwrotnik Raka  Źródłem pożywienia dla człowieka są rośliny, grzyby i zwierzęta, w większości
           S        h    e                  pochodzące z upraw i hodowli. Jednak nadal część z nich pozyskujemy z na-
                a             l
                                            tury, np. wybrane gatunki ryb, grzyby czy zioła. Zarówno niektóre grzyby, jak
                                            i rośliny bywają także wykorzystywane jako leki.
            Równik
                                               Nie  wszystkie  typy  środowiska  są  równie  cenne  jako  źródło  zasobów
                                            przyrody. Ekosystemem, który wyróżnia się pod tym względem, są wilgot-
                                            ne lasy równikowe, zwłaszcza Puszcza Amazońska. Niestety obecnie jest ona
                                            karczowana w wielu rejonach (patrz Podejmij temat). Choć wycinanie puszczy
           Zwrotnik Koziorożca
                                            może mieć uzasadnienie finansowe dla mieszkańców danego obszaru, to dla
                                            funkcjonowania  przyrody  w  skali  globalnej  może  okazać  się  katastrofalne
        4.6    Planowany przebieg           w skutkach. Teoretycznie wykarczowany las można zastąpić nowym. Jednak
        afrykańskiego Wielkiego Zielonego   w takim lesie będzie mniej gatunków, a zależności między organizmami ni-
        Muru. W ciągu 10 lat trwania akcji   gdy już nie będą takie jak dawniej. Wiele gatunków roślin, zwierząt, grzybów
        posadzono miliony drzew
                                            i mikroorganizmów stracimy na zawsze.
                                               Człowiek  eksploatuje  zasoby  i  przekształca  naturalne  siedliska  organi-
                                            zmów w osiedla ludzkie oraz obszary intensywnych upraw i hodowli. Jego
                                            wpływ ma globalne znaczenie. Dlatego nową epokę geologiczną nazwano
                                            antropocenem – okresem wzmożonej działalności człowieka.
                                               W  ramach  zrównoważonego  rozwoju  ludzie  podejmują  inicjatywy  zale-
                                            siania. Do największych z nich należy tworzenie Wielkiego Zielonego Muru
                                            w Afryce Środkowej (il. 4.6). Jedenaście krajów połączyło siły, by stworzyć długi
                                            pas drzew. Ma on mieć 8 tys. km. Posadzone drzewa mają przeciwdziałać roz-
                                            szerzaniu się Sahary w kierunku południowym w regionie zwanym Sahelem.





        W skrócie                                             Czy już umiesz? Sprawdź się!


             Zasoby przyrody to elementy środowiska            1   Jakie znasz sposoby pozyskiwania energii
            wykorzystywane przez człowieka. Są źródłem energii     odnawialnej w twoim województwie?
            oraz materiałów stosowanych w przemyśle, rolnictwie
            i budownictwie. Dzieli się je na zasoby nieodnawialne   2   Przypomnij sobie z lekcji geografii z klasy 7 lub
            i odnawialne.                                          sprawdź w internecie, gdzie w Polsce wydobywa
                                                                   się najwięcej nieodnawialnych zasobów: węgla
             Do najczęściej wykorzystywanych nieodnawialnych       kamiennego, siarki, soli kamiennej i rud metali.
            źródeł energii należą: węgiel, ropa naftowa i gaz
            ziemny. Nieodnawialne zasoby energii z każdym      3   Zapisz 3 argumenty przemawiające za
            rokiem się kurczą.                                     wykorzystaniem odnawialnych zasobów przyrody.
             Do odnawialnych źródeł energii należą: energia    4   Przedstaw możliwości poprawienia retencji wody
            wodna, wiatrowa, słoneczna, geotermalna i biomasy.     w twojej okolicy. Oceń też, czy działalność bobrów
            Zalicza się do nich także organizmy i tworzone przez   sprzyja retencji wody, czy też nie. Odpowiedź
            nie ekosystemy.                                        uzasadnij.

             Gospodarowanie zasobami przyrody zgodnie          5   Na podstawie dostępnych źródeł wiedzy wymień
            z zasadami zrównoważonego rozwoju daje możliwość       po 3 gatunki ryb i grzybów, które są pozyskiwane
            przywrócenia równowagi ekosystemom na Ziemi.           wyłącznie z natury.

                                      132



                                                                                                              09.04.2021   09:27:23
   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   132                                                                    09.04.2021   09:27:23
   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   132
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43