Page 60 - 881426 _geografia_kl8_www_

Podsumowanie działu 1

Ważne pojęcia

Pacyficzny Pierścień Ognia tsunami monsun klimat monsunowy kultura ryżu
Japonia Chiny Indie Bliski Wschód rozwój gospodarczy kontrasty społeczne
zasoby ropy naftowej konflikty zbrojne różnorodność kultur i religii

Azja to największy pod względem powierzchni kontynent na Ziemi. Zajmuje 44,5 mln km (ok. 30% wszystkich lądów).
2
40° 60° 80° 100° 120° 140°
Rekordy świata w Azji:
O c e a n Islandia Grenlandia O c e a n Płw. Alaska
2
Biegun y A 1 Półwysep Arabski (ok. 2,8 mln km )
A t l a n t y c k i 160° Przyl. Dieżniowa l
Cieśnina Beringa
północny n Morze
0°
Morze
A 40° 160° z e O 2 Archipelag Malajski (ok. 20 tys.
syberyjskie
120°
r k t y c Wschodnio- Beringa u wysp)
80°
Svalbard
t c
Czeluskin
Półwysep Barentsa Przyl. Morze Kluczewska Sopka y 3 Himalaje i Mount Everest
Skandynawski Nowa Ziemia Łaptiewów Góry 4750 e (8850 m n.p.m.)
Morze
Morze Karskie
Koło podbiegunowe północne
9
l Wyżyna Lena Czerskiego Kam c z a t k a a 4 depresja Morza Martwego
A l p y
Narodnaja
Nizina
n
1895 Nizina Morze (ok. –430 m n.p.m.)
a Ob Środkowo- Ochockie
40° europejska Jenisej 40° 5 Wyżyna Tybetańska
Wschodnio-
Zachodnio- syberyjska Sachalin S
r (4–5 tys. m n.p.m., ok. 2,5 mln km )
2
Wołga U syberyjska 7 Amur Hokkaido p 6 Morze Kaspijskie (371,8 tys. km )
Bosfor
Przyl.
Baba
2
Nizina Turańska A ł t a j Wyżyna Morze Japońskie Rów Izu-Ogasawara o 7 Bajkał (głębokość: 1642 m,
Irtysz
T a u r u s
Kaukaz
3
k
I I 8 Tygrys H o n s iu objętość: ok. 23 tys. km )
6 T i e n s z a n Mongolska Fudżi
–433
4 Z 3776 o
10 640
Eufrat
Tarymska Żółte j
Demawend
5610 Pamir K Kotlina Morze 10 640 8 Tirat Cewi w Izraelu (temperatura
a
g
u Huang He (Rzeka Żółta) Nizina powietrza: +53,9°C)
K2
r 8611 n l u n Chińska
Indus
20° Półwysep Arabski o Hindukusz Karakorum Wyżyna 5 Morze Wschodnio- Zwrotnik Raka n 20°
H
s i chińskie 9 Tomtor w Rosji (temperatura
N i z i n a m a l a j e Tajwan y powietrza: –71,2°C)
I n d u s u
Zat. Perska
1 Tybetańska Jangcy
cieśn. Ormuz
Morze Czerwone
8850
11 Mount Everest 3 Morze 10 994 10 Ćerapuńdźi w Indiach
10 Mekong Filipińskie
D e k a n Luzon (średnia roczna suma opadów
Bab al-Mandab
M o r z e
Półwysep atmosferycznych: 11 000 mm)
Wyżyna
Somalijska
Sokotra Półwysep
A r a b s k i e
Indyjski Z a t oka Morze Filipiny
Przyl. Rów Filipiński
Hafun
B e n g a l ska Indochiński Południowochińskie 11 Masira, Oman (średnia wieloletnia
0° Równik 0° suma opadów atmosferycznych:
Cejlon Płw. Malajski 15 mm)
A r c h i p e l a g
O
Przyl. Piai Borneo
Celebes
Malediwy
c e a n I n d y j s k i
Sumatra
Kerinci M a l a j s k i
R 3805 Krakatau 2 Morze
Jawa
813
0 1000 2000 3000 km ó w J a w a j s k i Timor
Kimberley
klimat monsunowy 20°
100° 120°
Duża rozciągłość południkowa kontynentu sprawia, że w Azji występują wszystkie strefy klimatyczne, wszystkie
formacje roślinne i wszystkie typy gleb strefowych świata.
Ogromny rozmiar kontynentu wpływa na powstanie cyrkulacji monsunowej. Ma ona wielki wpływ na rytm upraw –
głównie ryżu – w Azji Południowej, Południowo-Wschodniej i Wschodniej.
58