Page 15 - Geografia. 881340_podrecznik

1.2 Ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa

Podejmij temat z W którym kierunku obraca się Ziemia wokół własnej osi?
z Dlaczego na naszej planecie występuje dzień i noc?

z Czy w każdym miejscu na Ziemi jest taka sama godzina?

W którą stronę obraca się Ziemia?
Gdy jedziemy pociągiem i patrzymy przez okno, odnosimy wrażenie, że obiekty znajdujące się na ze-
wnątrz uciekają w stronę przeciwną do kierunku jazdy, a my pozostajemy w tym samym miejscu. Podob-
nie jest, kiedy obserwujemy pozorną wędrówką Słońca po niebie – od wschodu, poprzez jego najwyższe
położenie (południe słoneczne), aż po zachód. Widzimy Słońce, które zmienia położenie, choć w rze-
czywistości to my je zmieniamy. Już Mikołaj Kopernik w swoim dziele O obrotach sfer niebieskich napisał:
„Cokolwiek spostrzegamy jako ruch Słońca, nie jest jego własnym ruchem, lecz skutkiem ruchu Ziemi”.
W nocy możemy zaobserwować pozorną wędrówkę także innych gwiazd po niebie.
Ruch obrotowy Ziemi to jej obrót wokół własnej osi (czyli wokół linii przebiegającej przez bie-
guny i środek Ziemi). Bezpośrednio nie odczuwamy tego ruchu, natomiast zauważamy jego skutki, np.
występowanie nocy i dnia. Ziemia obraca się z zachodu na wschód, czyli w przeciwną stronę
niż odbywa się pozorna wędrówka Słońca i innych gwiazd po niebie (il. 1.6 A i B).

południk, na którym południk, nad którym
biegun północny jest północ Słońce góruje (tu jest
(BN) południe słoneczne)
BN

W

NOC DZIEŃ

E
BS tutaj niedługo
będzie widno
na tej linii kończy się noc
biegun południowy kierunek obrotu Ziemi a zaczyna dzień,
(BS) Słońce wschodzi
A. B.
1.6 Ruch obrotowy Ziemi odbywa się z zachodu na wschód

z Na ilustracji 1.6 B widać, że Afryka jest oświetlona – tam panuje dzień. Jaka część doby jest wtedy
w Ameryce Południowej: dzień czy noc?

13

0702_881340_Geografia_6_.indd 13 04.07.2019 11:34:04