Page 183 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot
P. 183
Więcej na temat
Obojnactwo
Człowiek należy do organizmów rozdzielnopłciowych. Zawiązki gonad powstają u dziecka podczas pierwszych
tygodni ciąży. Początkowo są takie same u chłopca i dziewczynki. Przekształcenie zawiązka gonady w jądro (męski
gruczoł płciowy) zależy od obecności i aktywności fragmentu materiału genetycznego określanego skrótem SRY
(ang. Sex Determining Region Y). Komórki, które budują tworzące się jądro, wydzielają m.in. męskie hormony
płciowe. Wpływają one na powstawanie kolejnych elementów męskiego układu rozrodczego, np. nasieniowodów
i pęcherzyków nasiennych. W przypadku braku aktywności wymienionego fragmentu materiału genetycznego
zawiązek gonady przekształca się w jajnik. Niekiedy jednak u tej samej osoby rozwijają się elementy zarówno
męskiego, jak i żeńskiego układu rozrodczego. W takiej sytuacji mówi się o obojnactwie lub hermafrodytyzmie.
Szacuje się, że obojnactwo występuje u 1 na 20 tys. urodzonych dzieci. Wykształcenie elementów budowy żeń-
skiego i męskiego układu rozrodczego u jednej osoby może być spowodowane m.in. niewystarczającą aktyw-
nością fragmentu SRY, co umożliwia powstanie elementów żeńskiego układu rozrodczego, a równocześnie
częściowo inicjuje rozwój elementów męskiego układu rozrodczego. Obojnactwo może być również skutkiem
działania niektórych leków, a także nieprawidłowego poziomu hormonów płciowych wytwarzanych przez rozwi-
jające się dziecko.
W skrócie
Podstawowym zadaniem układu rozrodczego jest wytworzenie gamet,
czyli komórek służących do rozmnażania.
W skład męskiego układu rozrodczego wchodzą m.in. jądra, najądrza,
nasieniowody, prącie (penis) i moszna. Układ ten umożliwia wprowadzenie
plemników do żeńskiego układu rozrodczego.
Żeński układ rozrodczy tworzą m.in. jajniki, jajowody, macica i pochwa oraz
srom. Układ ten umożliwia rozwój dziecka podczas ciąży, a także poród.
Czy już umiesz? Sprawdź się!
1 Podaj nazwę narządu układu rozrodczego, który:
a) stanowi miejsce rozwoju dziecka podczas ciąży,
b) odpowiada za dojrzewanie i magazynowanie plemników,
c) jest zbudowany z nabłonka urzęsionego i mięśni gładkich.
2 Wyjaśnij, co to jest/czym są:
a) nasieniowody,
b) worek mosznowy,
c) prostata.
3 Wymień elementy, które występują pojedynczo w układzie rozrodczym:
a) żeńskim,
b) męskim.
181