Page 43 - 880331_Muzuczny_Swiat_podrecznik_kl-7_DRUK

Poemat symfoniczny – muzyczne uniesienia

Podejmij temat Wysłuchaj poematu symfonicznego Bedrzicha Smetany Wełta-
wa z cyklu Moja ojczyzna, dla którego inspiracją było piękno cze-
skiego krajobrazu. Prześledź z uwagą sposób realizacji treści po-
zamuzycznych w utworze.

Bedrzich Smetana – Wełtawa

Z ziemi wytryskują dwa źródełka, które są obrazowane muzycznie przez dźwięki fl etów, a następ-
nie klarnetów.
Źródła łączą się, dając początek czeskiej rzece Wełtawie – orkiestra gra motyw muzyczny płynącej
rzeki. Motyw ten pojawia się w utworze kilka razy.
Rzeka, w niezwykle plastyczny sposób malowana dźwiękami, prowadzi słuchacza przez czeskie
krainy. Właśnie przepływa przez las, w którym odbywa się polowanie – w oddali słychać sygnały my-
śliwskich rogów.
Następnie rzeka przepływa przez wieś, gdzie odbywa się zabawa weselna – instrumenty grają me-
lodię czeskiej polki.
Zapada noc, której tajemniczy nastrój podkreślają dźwięki harfy i przywodzą na myśl taniec le-
śnych nimf i duszków.
Rzeka dopływa do Wodospadów Świętojańskich, zmienia się rytm, narasta tempo i dynamika
utworu. Woda z wielką siłą rozbija się o skały – towarzyszy temu huk i porykiwanie żywiołu imitowane
przez instrumenty orkiestry.
Wełtawa dopływa do Pragi – pojawia się motyw rzeki grany przez orkiestrę w tonacji durowej.
W końcu rzeka łączy się z Łabą i ginie w jej nurcie – muzyka cichnie.

Bedrzich Smetana – Wełtawa z cyklu Moja ojczyzna

Poemat symfoniczny to forma muzyczna, której bu-
dowa jest zależna od treści pozamuzycznych, czyli tzw.
programu. Programem może być np. utwór literacki,
dzieło plastyczne, przeżycia osobiste twórcy, piękno na-
tury, wydarzenie historyczne. Poemat symfoniczny jest
w zasadzie kompozycją jednoczęściową, często zbliża
się w formie do allegra sonatowego, ronda czy wariacji.
Za jego twórcę uważany jest węgierski kompozy-
tor Franciszek Liszt, a jego dzieło Co słychać w górach,
oparte na tekście poetyckim Wiktora Hugo [czyt. igo] –
za pierwszy utwór nowej formy.
Formę poematu symfonicznego rozwijało wielu
kompozytorów, np. Camille Saint–Saëns [czyt. kamil sę-
-sans] (Taniec szkieletów), Bedrzich Smetana (Moja ojczy-
zna), Mieczysław Karłowicz (Rapsodia litewska). Szczyt
rozwoju poemat symfoniczny osiągnął w późniejszym
okresie w twórczości Richarda Straussa (Don Kichot). Franciszek Liszt

41