Page 132 - przyroda_podrecznik kl4

Skały zwięzłe

Skały zwięzłe to skały, w których minerały są ze sobą słabo zespolone, dlatego z łatwością można je
rozkruszyć w dłoni. Przykładami tego typu skał są less i glina. Część z nich pod wpływem wilgoci staje się
miękka jak plastelina; dlatego z gliny lepi się różne przedmioty.

less glina

Less jest zbudowany z drobniutkiego pyłu. Woda opadowa może go łatwo wypłukać, dlatego w lessach tworzą się często
głębokie wąwozy. Glina składa się z różnej wielkości ziaren i okruchów, występuje płytko pod powierzchnią lub na powierzchni
ziemi w wielu miejscach w północnej Polsce

Skały lite

Skały lite są najtwardsze. Nie dadzą się zgnieść w dłoni. Twardość tych skał wynika z tego, że minerały
wchodzące w ich skład są ze sobą zespolone bardzo mocno. Do skał litych należą: granit, bazalt, piasko-
wiec, wapień, węgiel kamienny, węgiel brunatny, sól kamienna.

granit bazalt piaskowiec

Granit składa się z różnobarwnych minerałów, które są widoczne gołym okiem, m.in. z kwarcu. Występuje np. w Tatrach.
Bazalt tworzą tak drobne minerały, że można je odróżnić dopiero pod mikroskopem. Piaskowiec zaś to skała składająca się
z posklejanych ze sobą ziaren piasku. Bazalty i piaskowce występują m.in. w Sudetach

wapień węgiel kamienny węgiel brunatny
Niektóre skały lite powstały ze szczątków organizmów, np. wapienie z posklejanych szkieletów organizmów, które żyły
w dawnych morzach, a węgiel kamienny i węgiel brunatny – ze szczątków roślin lądowych. Wapienie można zobaczyć
na powierzchni, np. w okolicach Olkusza i Częstochowy, węgiel kamienny występuje pod powierzchnią ziemi na Śląsku

130