Page 29 - przyroda_podrecznik kl4

Sposoby wyznaczania kierunków geograficznych

Umiejętność orientowania się w kierunkach widnokręgu była waż-
na dla ludzi żyjących przed wiekami. Opanowali ją dawni żeglarze
oraz podróżnicy. Widoczne na niebie Słońce od wieków pozwalało
ludziom orientować się w czasie i przestrzeni. W nocy do wyznacza-
nia kierunków służyły inne gwiazdy.
Umiejętność ta jest również potrzebna w czasach współczesnych,
zwłaszcza wtedy, gdy nie możemy skorzystać z pomocnych urządzeń
(telefonów, komputerów). Ziemia obraca się wokół własnej
Ustalanie kierunków rozpoczyna się zwykle od wyznaczenia na osi. Miejsca na powierzchni, przez
widnokręgu kierunku północnego, czyli kierunku do północnego które przechodzi oś obrotu, to
bieguna geograficznego. Istnieje na to wiele sposobów. Przeczytaj bieguny
instrukcję „Krok po kroku” i dowiedz się, jak to zrobić z wykorzysta-
niem kompasu oraz za pomocą cienia osoby lub gnomonu.
Przy użyciu kompasu można wyznaczyć kierunki geograficzne igła tarcza
niezależnie od pogody i pory doby, za pomocą gnomonu – tylko magnetyczna kompasu
w słoneczny dzień, około południa. Kompas to przyrząd wyposażo-
ny w igłę magnetyczną, której odpowiednio oznaczona część wska-
zuje kierunek północny. Gnomonem może być dowolny przedmiot,
np. palik wbity pionowo w ziemię.

Krok po kroku Budowa kompasu

Ćwiczenie terenowe. Wyznaczanie kierunków geograficznych za pomocą kompasu

1 Połóż kompas na płaskiej powierzchni w miejscu 3 Obracaj kompasem tak długo, aż odpowiednio
oddalonym od metalowych przedmiotów, a także oznaczona część igły magnetycznej wskazująca
z dala od telefonu komórkowego. Odległość od północ pokryje się z kierunkiem północnym za-
takich przedmiotów powinna wynosić około 1 m. znaczonym na tarczy kompasu.

2 Zwolnij zacisk blokujący igłę magnetyczną (jeśli 4 W ten sposób został wyznaczony kierunek pół-
kompas jest w niego wyposażony), a wówczas igła nocny (N). Teraz możesz odczytać pozostałe, opi-
magnetyczna zacznie się swobodnie poruszać. sane na tarczy, kierunki główne i pośrednie.
Odczekaj kilkanaście sekund.

Za pomocą kompasu określ w terenie kierunki główne i pośrednie.

27