Page 30 - przyroda_podrecznik kl4
P. 30
Krok po kroku
Ćwiczenie terenowe. Wyznaczanie kierunków geograficznych
za pomocą obserwacji cienia (gnomonu, osoby)
Sposób przygotowania gnomonu i pomocniczych Do wyznaczenia kierunków geograficznych można
okręgów. Narysowane okręgi służą do określenia, kiedy wykorzystać swój cień, stając tyłem do Słońca w południe
cień rzucany przez palik jest najkrótszy słoneczne
1 Obserwację najlepiej wykonać w pierwszy dzień 4 Kiedy cień dotknie po raz drugi tego samego okrę-
jesieni lub wiosny. Przygotuj gnomon i sznurek gu, zaznacz to miejsce (na rysunku punkt 2).
(ok. 2–3 m) z przywiązanym na końcu patykiem.
5 Połącz punkty zaznaczone na okręgu (na rysunku
2 W słoneczny dzień (ok. godz. 11) wbij gnomon czerwona linia) i podziel powstały odcinek na po-
w ziemię. Wokół niego narysuj okrąg za pomocą łowę; w środek odcinka wbij patyk.
patyka na sznurku, przywiązanego do gnomonu.
Długość sznurka powinna być równa długości 6 Kierunek od podstawy gnomonu do miejsca wbi-
cienia rzucanego przez gnomon. Skracaj sznurek cia patyka to kierunek północny. Tam cień gno-
i kolejno narysuj 2–3 mniejsze okręgi. monu był najkrótszy (niebieska linia na rysunku).
3 Kiedy koniec cienia dotknie któregoś z okręgów, Gdy znasz już kierunek północny, możesz określić
7
zaznacz to miejsce (na rysunku punkt 1). Cień bę- pozostałe kierunki. Stań twarzą do kierunku pół-
dzie się skracał do momentu nazywanego połu- nocnego, za plecami masz wówczas kierunek po-
dniem słonecznym, a potem zacznie się wydłużać. łudniowy, po prawej stronie – wschodni, a po lewej
– zachodni.
28
