Page 59 - przyroda_podrecznik kl4

3.3 Ciśnienie atmosferyczne i wiatr

z Dlaczego wieje wiatr? Podejmij temat

z Czy w Polsce występują huragany?

Ciśnienie atmosferyczne

Powietrze, choć go nie widzimy, jest wszędzie wokół nas. Wydaje się
nam, że nic nie waży, a jednak tak nie jest. Mimo że nie odczuwamy
jego naporu, naciska ono na powierzchnię Ziemi, na wszystko co nas
otacza i na nas samych. Nacisk powietrza na powierzchnię Ziemi,
w tym także na znajdujące się na niej przedmioty i organizmy, na-
zywamy ciśnieniem atmosferycznym. Ciśnienie powietrza mie-
rzymy za pomocą barometru w jednostkach zwanych paskalami
(Pa). Osiąga ono duże wartości, dlatego dla wygody podajemy je
w hektopaskalach (hPa), czyli jednostce 100 razy większej od pa-
skala (1 hPa = 100 Pa). Barometr sprężynowy

Przekonaj się

Kiedy powstaje ciśnienie?

Potrzebne materiały: duża strzykawka lekarska.

Przebieg doświadczenia:

1 Odciągnij do końca tłok strzykawki i zatkaj palcem jej Ciekawe!
wylot. Za normalne ciśnienie atmosfe-
ryczne uznaje się ciśnienie powie-
2 Wciskaj i odciągaj na zmianę tłok strzykawki.
trza mierzone w temperaturze 0°C
Obserwacje: Czy na podstawie obserwacji możemy powie- na poziomie morza. Wynosi ono
dzieć, że coś znajdowało się w środku zatkanej 1013 hPa. Jako pierwszy pomiaru
strzykawki? Co czujesz w trakcie poruszania tło- ciśnienia powietrza dokonał Evan-
kiem? Czy możesz wcisnąć go do końca? Jak się gelista Torricelli [czyt. ewandżeli-
zmienia ciśnienie powietrza w strzykawce? sta torryczelli] w 1643 r. Ten włoski
Wniosek: Z pomocą nauczyciela sformułuj wniosek uczony uważany jest za twórcę
i zapisz go w zeszycie. pierwszego barometru rtęciowego.

57