Page 60 - 882689_FOLDER PRZEDMIOTOWY BIOLOGIA (5-7)
P. 60
3.1 Budowa układu oddechowego Jak jest zbudowany układ oddechowy?
W układzie oddechowym wyróżniamy płuca i drogi oddechowe doprowadzające do nich powietrze. Drogi odde-
chowe są tworzone przez jamę nosową, gardło, krtań, tchawicę i oskrzela.
Podejmij temat
Jama nosowa
znajduje się w nosie, przez który
powietrze atmosferyczne jest wciągane
Co robi osoba przedstawiona do wnętrza organizmu. Wewnętrzną
na zdjęciu? Jama ustna powierzchnię jamy wyściela błona
to początkowy odcinek układu
Mówimy czasem, że coś jest potrzebne pokarmowego. Wspomaga jamę nosową śluzowa – łącznotkankowa struktura
jak powietrze. Dlaczego jest ono tak w pobieraniu powietrza. pokryta nabłonkiem. Błona śluzowa
zawiera liczne naczynia krwionośne
ważne dla organizmu? i komórki produkujące śluz. Dzięki nim
Gardło
jest wspólnym odcinkiem dróg powietrze zostaje ogrzane, nawilżone
oddechowych i przewodu pokarmowego. i oczyszczone. W procesie tym
Tu powietrze dostające się przez usta pomagają znajdujące się tu drobne
miesza się z powietrzem przechodzącym włoski.
Po co wdychamy powietrze? przez nos.
Oddychanie to jedna z czynności życiowych odróżniających organizmy od Tchawica Krtań
jest zbudowana
jest sprężystą, wzmocnioną chrząstkami
materii nieożywionej. Powietrze zawiera tlen potrzebny do uzyskania rurką. Wewnętrzną ścianę tchawicy z chrząstek połączonych
energii. Większość organizmów cudzożywnych, w tym człowiek, uzyskuje pokrywa nabłonek urzęsiony. Rzęski z mięśniami i więzadłami.
Brzegi więzadeł –
poruszają się w stronę
ją ze związków chemicznych zawartych w pokarmie, np. z glukozy. Glukoza gardła. Dzięki temu znajdujące się w świetle
krtani – tworzą fałdy
jest przekształcana w dwutlenek węgla i wodę, co prowadzi do uwolnienia zanieczyszczenia, które głosowe, potocznie
Oddychanie tlenowe – proces zmagazynowanej w niej energii. Proces ten jest nazywany oddychaniem dostają się tu wraz nazywane strunami
przebiegający w komórkach, w wyniku z powietrzem, zostają głosowymi. Fałdy
sklejone, przesunięte do
którego dochodzi do uwolnienia – tlenowym (il. 3.1). Zachodzi on niemal w każdej komórce ciała i wymaga gardła i odkrztuszone. głosowe ograniczają
przy udziale tlenu – całej energii tlenu. Za stałe dostarczanie do organizmu tlenu i usuwanie z niego dwutlenku Tchawica rozgałęzia się najwęższą część
krtani – głośnię. Ich
zmagazynowanej w cukrze (glukozie). węgla odpowiada układ oddechowy. na 2 oskrzela główne. zbliżanie i oddalanie
się od siebie powoduje
drganie powietrza
Oddychanie tlenowe SUBSTRATY: przechodzącego
zachodzi w mitochondrium. pochodzą z układu pokarmowego i układu oddechowego Płuca podczas wydechu przez
Uzyskana energia umożliwia prawidłowe są zbudowane głośnię. W ten sposób
z pęcherzyków
powstaje głos.
funkcjonowanie komórek, a tym samym cukry płucnych, gęsto
całego organizmu. komórka pokrytych naczyniami
Powstały dwutlenek węgla jest oddychanie krwionośnymi. Oskrzela
transportowany z krwią do pęcherzyków tlenowe to system rurek
płucnych, a stamtąd usuwany rozgałęziających się,
na zewnątrz organizmu. tlen pod kątem zbliżonym
do prostego, na coraz
cieńsze kanaliki.
1 cząsteczka glukozy białka Grubsze mają budowę
podobną do tchawicy.
+ 6 cząsteczek tlenu tłuszcze Cieńsze już nie mają
energia chrząstek. Najcieńsze
+ 6 cząsteczek dwutlenku węgla glukoza mitochondrium są ślepo zakończone
cienkościennymi
+ 6 cząsteczek wody woda woreczkami –
pęcherzykami płucnymi.
C H O + 6 O
12
6
2
6
energia + 6 CO + 6 H O PRODUKTY: woda energia dwutlenek węgla
2
2
3.1 Istota oddychania tlenowego Opisz drogę powietrza z jamy nosowej do płuc. Uwzględnij funkcję poszczególnych narządów, przez które ono przepływa.
58 74 75
0619_880864_biologia_kl7_DRUK.indd 74 19.06.2020 10:37:48 0619_880864_biologia_kl7_DRUK.indd 75 19.06.2020 10:37:50
