Page 62 - 882689_FOLDER PRZEDMIOTOWY BIOLOGIA (5-7)

Budowa płuc Powietrze jest Powietrze jest usuwane
wprowadzane do płuc. na zewnątrz.
Płuca są zbudowane z ok. 300 mln pęcherzyków płucnych (il. 3.2). Choć średnica pojedynczego pęcherzyka płucnego
nie przekracza 1 mm, to łączna powierzchnia płuc jest bardzo duża. Wynosi prawie 100 m , co odpowiada powierzch- Płuca Płuca zmniejszają
2
ni basenu rekreacyjnego czy domu jednorodzinnego. Prawe płuco jest podzielone na 3 części, tzw. płaty, a lewe – z ra- rozszerzają swoją objętość;
cji położenia serca – na 2 płaty. Płuca są otoczone 2 warstwami tkanki łącznej, tworzącymi opłucną. Pomiędzy tymi się; mięśnie mięśnie
międzyżebrowe
międzyżebrowe
warstwami jest niewielka ilość płynu, który ułatwia wykonywanie ruchów oddechowych. unoszą klatkę rozluźniają się
piersiową.
tchawica

oskrzelik Przepona Przepona rozluźnia się
napina się i uwypukla.
naczynia i spłaszcza.
płuca krwionośne
Wdech Wydech

3.3 Mechanizm wdechu i wydechu

Jak liczba wdechów i wydechów zmienia się pod wpływem wysiłku fizycznego? Przypomnij sobie doświadczenie z tematu 1.1
(s. 10) lub wykonaj je właśnie teraz.

pęcherzyki
płucne
przepona W skrócie
Jakie cechy budowy pęcherzyka
płucnego są szczególnie przydatne 3.2 Dzięki cienkościennym pęcherzykom płucnym gazy wędrują z ośrodka, Funkcją układu oddechowego jest dostarczanie tlenu do płuc i usuwanie
w przenikaniu tlenu do krwi? Uzasadnij w którym jest większe stężenie danego gazu, do ośrodka, w którym jego stężenie z nich dwutlenku węgla.
odpowiedź. jest mniejsze Narządy budujące układ oddechowy to płuca i tworzące drogi
oddechowe: jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela.
Wdechy i wydechy, czyli wentylacja płuc
Wentylację płuc, czyli napływanie do pęcherzyków płucnych świeżego
Wentylacja płuc – automatyczne Wentylacja płuc, czyli nabieranie świeżej porcji powietrza do płuc i usuwa- powietrza i usuwanie z nich powietrza zużytego, zapewniają ruchy
(odruchowe) wykonywanie wdechów nie powietrza zużytego, zachodzi dzięki ruchom oddechowym, na które oddechowe: wdech i wydech.
i wydechów, dzięki którym następuje składają się wdech i wydech (il. 3.3). Wdech jest procesem czynnym, tzn. Wdech jest procesem czynnym, spowodowanym skurczem mięśni
wprowadzanie powietrza do płuc związanym z pracą mięśni oddechowych: przepony i mięśni międzyżebro- międzyżebrowych i przepony. Wydech jest bierny.
(wdech) i usuwanie go (wydech).
wych zewnętrznych. Podczas wdechu mięśnie kurczą się, co powoduje unie-
sienie żeber i zwiększenie wymiarów klatki piersiowej. Dzięki temu powietrze
napływa do dróg oddechowych. Czy już umiesz? Sprawdź się!
Mięśnie międzyżebrowe szybko się męczą i następuje ich rozluźnienie.
Przepona także się rozluźnia i zbliża do płuc. Opadające żebra naciskają na 1 Wymień substraty i produkty przebiegającego w komórkach oddychania
tlenowego.
płuca, powodując wypchnięcie z nich części powietrza, czyli wydech. Spokoj-
ny, niewymuszony wydech jest procesem biernym. Podczas kaszlu, kichania 2 Opisz drogę cząsteczki tlenu ze środowiska zewnętrznego do wnętrza
czy wykonywania pogłębionego wydechu kurczą się mięśnie międzyżebrowe pęcherzyka płucnego.
wewnętrzne i mięśnie brzucha. 3 Wymień 3 przystosowania w budowie wewnętrznej układu oddechowego
Różnica objętości klatki piersiowej w stanie wdechu i wydechu wynosi do pełnionej funkcji.
ok. 500 cm . Właśnie tyle powietrza pobieramy do płuc w czasie spokojnego 4 Opisz, jak zmienia się objętość klatki piersiowej podczas wdechu
3
wdechu i usuwamy z nich podczas wydechu. i wydechu. Wyjaśnij, co jest tego przyczyną.

60 76 77

0619_880864_biologia_kl7_DRUK.indd 76 19.06.2020 10:37:51 0619_880864_biologia_kl7_DRUK.indd 77 19.06.2020 10:37:51