Page 19 - biologia fragment
P. 19

Ciekawe!                                Człowiek ma widoczne w oczach białka, a u goryli i innych małp są one
                                            niewidoczne (il. 2.30). Dopiero gdy zwierzę patrzy na przedmiot leżący z boku,
                                            pojawia się biała część twardówki. Uważa się, że wydłużenie szpary ocznej,
                                            odsłaniające część białą, która kontrastuje ze źrenicą, pozwoliło przodkom
                                            ludzi i później ludziom lepiej rozumieć siebie nawzajem i swoją mowę ciała.







        Tych śladów stóp nie zostawił człowiek
        współczesny,  ale  żyjący  w  Afryce  au-
        stralopitek, który ok. 3,5 mln lat temu
        wszedł na wilgotny pył wulkaniczny. Do-
        wodzą one, że wówczas po afrykańskiej
        ziemi chodziła już istota dwunożna.
                                            2.30    Oczy człowieka i oczy goryla




        Historia człowieka                     AUSTRALOPITEK                          CZŁOWIEK WYPROSTOWANY                            CZŁOWIEK NEANDERTALSKI                 CZŁOWIEK ROZUMNY
        Do rodzaju człowiek – (łac.)
        Homo – zaliczamy człowieka                                                                                                                                                                         1,70 m
        rozumnego i takie wymarłe formy,                                                                                                                       1,65 m
        jak np. człowiek wyprostowany                                                                        1,60 m
        czy człowiek neandertalski.
        Liczne dowody wskazują, że
        przejście przez pierwsze etapy         Pojemność mózgu:                       Pojemność mózgu:                                Pojemność mózgu:                        Pojemność mózgu:
                                                                                       700–1200cm—
                                                                                                                                        1100–1700cm—
                                                400–520 cm—
                                                                                                                                                                                1350–1450cm—
        ewolucji człowieka nastąpiło                                  1,10 m
        na obszarze Afryki. Uważa się, że      Występowanie:                           Występowanie:                                   Występowanie:                           Występowanie:
                                                                                                                                         Europa,
                                                                                                                                                                                 wszystkie
        wymarłe gatunki z tego rodzaju            Afryka                               Afryka, Azja,                                     część Azji                              kontynenty
                                                                                         Europa
        nie prowadziły już nadrzewnego          Poruszanie się:                        Poruszanie się:                                 Poruszanie się:                          Poruszanie się:
        trybu życia.                           chód dwunożny                          chód dwunożny                                    chód dwunożny                           chód dwunożny
        Neandertalczyk krzyżował się
        z przedstawicielami człowieka
        rozumnego. Niemal każdy
        Europejczyk jest nosicielem
        neandertalskich genów. Nie mają
        ich tylko ci Afrykanie, których
        przodkowie  nie opuścili Afryki i nie   Masa        Ważne cechy              Masa             Ważne cechy                   Masa             Ważne cechy              Masa             Ważne cechy
        spotkali neandertalczyków żyjących                używanie prostych                     opanowanie ognia,                              tworzenie i używanie narzędzi,            stosowanie i produkcja narzędzi
        w Europie i na Bliskim Wschodzie       40 kg      narzędzi, zdobywanie      60 kg       tworzenie i używanie                80 kg      wykonywanie ubrań, polowanie   70 kg      z kamienia, potem metali,
                                                                                                narzędzi kamiennych,
                                                                                                                                               na duże zwierzęta z zastosowaniem
                                                                                                                                                                                         a następnie także z plastiku,
                                                          głównie roślinnego
        w epoce zlodowaceń, czyli                         pokarmu                               polowanie w grupach                            zasadzek, praktyka pochówków,             rozwijanie sztuki, rozwój
        od 250 tysięcy do kilkudziesięciu                                                                                                      rozwijanie sztuki, używanie               porozumiewania się za
        tysięcy lat temu.                                                                                                                      prostego języka                           pomocą mowy




                                                   4,5 – 2 mln lat temu
                                                                                          2 mln – 300 tys
                           4 mln
                           4 mln                   4,5 – 2 mln lat temu      2 mln        2 mln – 300 tys. lat temu. lat temu     1 mln                                  500 tys.                                 od 120 tys. lat temu  1 rok n.e.
                                                                             2 mln
                                                                                                                                                                                                             150 tys. – 40 tys. lat temu
                                       66


   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   66                                                                     09.04.2021   09:25:00
                                                                                                              09.04.2021   09:25:00
   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   66
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24