Page 21 - biologia fragment
P. 21

Przekonaj się


        Czy człowiek mógłby wrócić do czworonożnego chodu?


        Opis czynności:
         1   Stań na 4 kończynach, opierając się całymi stopami i dłońmi. Przejdź
             dookoła klasy. Spróbuj się przebiec w tej pozycji.
         2   Stań, opierając się na kłykciach dłoni, czyli paliczkach palców – spróbuj
             poruszać się tak, jak robią to goryle.
        Wynik badania:         Opisz swoje odczucia związane z poruszaniem się w obu
                             pozycjach. Czy coś sprawiało ci ból? Czy poruszanie się
                             z podporem na kłykciach było łatwiejsze?
        Wnioski:             Sformułuj wnioski, uwzględniając odpowiedzi na poniższe pytania.
                             •   Jak jest ustawiona głowa goryla w stosunku do kręgosłupa, a jak jest ustawiona głowa czło-
                                 wieka względem kręgosłupa?
                             •   Jaki jest stosunek długości rąk do nóg u człowieka i goryla i jak to wpływa na lokomocję?
                             •   W jakiej konkurencji moglibyśmy wygrać z gorylem i dlaczego? W zapasach? Siłowaniu się na
                                 rękę? Biegu sprinterskim? A może w biegu długodystansowym?





                                            Jak wyglądała Afryka kilka milionów lat temu?
        Ciekawe!
                                            Aby  zrozumieć,  dlaczego  niektóre  naczelne  zwierzęta  żyjące  na  drzewach
                                            przyjęły postawę wyprostowaną i rozwinęły dwunożną, warto sobie uświado­
                                            mić, jak wyglądała Afryka w czasie, kiedy to nastąpiło, czyli 4–5 mln lat temu.
                                            Z powodu zmian klimatu zaczęła się zmniejszać powierzchnia lasów, a rozsze­
                                            rzał się obszar sawanny – trawiastych przestrzeni z pojedynczymi drzewami.
                                            Było ich za mało, by wyżywić grupy nadrzewnych, dużych zwierząt (il. 2.32).





        Jednym z wymarłych hominidów, choć
        niebędącym naszym przodkiem, jest
        dwunożna małpa o nazwie parantrop
        (Paranthropus). Gatunki należące do
        tego rodzaju charakteryzują się bardzo
        masywną czaszką zwieńczoną kostnym
        grzebieniem – czyli biegnącym przez
        środek wyrostkiem. Te wielkie małpy ży-
        wiły się twardymi częściami roślin. Wy-
        rostek na czaszce stanowił przyczep dla
        potężnych mięśni przytrzymujących żu-  2.32    Środowisko życia, w jakim doszło do przemian ewolucyjnych prowadzących
        chwę. Dzięki nim parantrop mógł z dużą   do powstania człowieka współczesnego, bardzo różniło się od tego, w którym żyją
        siłą swobodnie rozcierać zębami twar-  orangutany, goryle i szympanse. Gdyby nie zmienił się klimat i nie zniknęły lasy,
        de liście i gałązki.                człowiekowate nie rozwinęłyby dwunożności

                                       68



                                                                                                              09.04.2021   09:25:04
   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   68                                                                     09.04.2021   09:25:04
   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   68
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26