Page 11 - fizyka zbior 7-8

Cyfry znaczące
• Najczęściej wyniki podajemy, zaokrąglając liczby z dokładnością do działki skali
użytego przyrządu, równej niepewności pomiarowej, czyli podajemy tylko cyfry
znaczące. Pierwsza cyfra znacząca to pierwsza, różna od zera, cyfra wyniku, gdy
liczymy od lewej strony. Liczba cyfr znaczących określa dokładność, z jaką należy
podać wynik. Najczęściej zaokrąglamy do trzech lub do dwóch cyfr znaczących.
Gdy pierwsza pomijana cyfra jest mniejsza od 5, to zaokrąglamy w dół. Od cyfry
5 – w górę.

Wielkości wprost proporcjonalne

• Dwie wielkości fizyczne są wprost proporcjonalne do siebie: y ~ x, gdy iloraz
y
wartości tych wielkości jest stały: = const.
x
O tych wielkościach możemy również powiedzieć, że jeśli wartość pierwszej wiel-
kości wzrośnie n razy, to wartość drugiej wielkości także wzrośnie n razy.

Wykres
• Zależność jednej wielkości fizycznej od innej wielkości fizycznej można przed-
stawić na wykresie. Jeśli dwie wielkości są wprost proporcjonalne do siebie, to
wykres jest półprostą wychodzącą z początku układu osi.

Jak rysujemy wykres zależności wydłużenia sprężyny od masy zawie-
szonej na niej obciążników, co zapisujemy: Δl(m)

Wyniki pomiarów zamieszczono w tabeli.

Masa obciążników (g) 50 100 150 200 250

Wydłużenie sprężyny (cm) 2 4 6 8 10

1. Rysujemy dwie prostopadłe do siebie osie.
Oś pozioma będzie reprezentować masę – wielkość,
którą zmieniamy. Na końcu osi umieszczamy
symbol wielkości fizycznej i jej jednostkę: m (g) lub
m, g. Jednostki zapisujemy w nawiasach okrągłych Δl (cm)
lub po przecinku. Na osi pionowej umieszczamy
symbol i jednostkę wielkości, która zmienia się wraz
ze zmianą masy: Δl (cm) lub Δl, cm. Punkt, w któ-
rym przecinają się osie, to początek układu. Ozna-
czamy go symbolem 0. 0 m (g)

9