Page 77 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot
P. 77

Jak jest zbudowany układ oddechowy?

         W układzie oddechowym wyróżniamy płuca i drogi oddechowe doprowadzające do nich powietrze. Drogi odde-
          chowe są tworzone przez jamę nosową, gardło, krtań, tchawicę i oskrzela.




                                                                                     Jama nosowa
                                                                                     znajduje się w nosie, przez który
                                                                                     powietrze atmosferyczne jest wciągane
          Jama ustna                                                                 do wnętrza organizmu. Wewnętrzną
          to początkowy odcinek układu                                               powierzchnię jamy wyściela błona
          pokarmowego. Wspomaga jamę nosową                                          śluzowa – łącznotkankowa struktura
          w pobieraniu powietrza.                                                    pokryta nabłonkiem. Błona śluzowa
                                                                                     zawiera liczne naczynia krwionośne
          Gardło                                                                     i komórki produkujące śluz. Dzięki nim
          jest wspólnym odcinkiem dróg                                               powietrze zostaje ogrzane, nawilżone
          oddechowych i przewodu pokarmowego.                                        i oczyszczone. W procesie tym
          Tu powietrze dostające się przez usta                                      pomagają znajdujące się tu drobne
          miesza się z powietrzem przechodzącym                                      włoski.
          przez nos.
          Tchawica                                                                              Krtań
          jest sprężystą, wzmocnioną chrząstkami                                                jest zbudowana
          rurką. Wewnętrzną ścianę tchawicy                                                     z chrząstek połączonych
          pokrywa nabłonek urzęsiony. Rzęski                                                    z mięśniami i więzadłami.
          poruszają się w stronę                                                                Brzegi więzadeł –
          gardła. Dzięki temu                                                                   znajdujące się w świetle
          zanieczyszczenia, które                                                               krtani – tworzą fałdy
          dostają się tu wraz                                                                   głosowe, potocznie
          z powietrzem, zostają                                                                 nazywane strunami
          sklejone, przesunięte do                                                              głosowymi. Fałdy
          gardła i odkrztuszone.                                                                głosowe ograniczają
          Tchawica rozgałęzia się                                                               najwęższą część
          na 2 oskrzela główne.                                                                 krtani – głośnię. Ich
                                                                                                zbliżanie i oddalanie
                                                                                                się od siebie powoduje
                                                                                                drganie powietrza
                                                                                                przechodzącego
          Płuca                                                                                 podczas wydechu przez
          są zbudowane                                                                          głośnię. W ten sposób
          z pęcherzyków                                                                         powstaje głos.
          płucnych, gęsto
          pokrytych naczyniami
          krwionośnymi.                                                                         Oskrzela
                                                                                                to system rurek
                                                                                                rozgałęziających się,
                                                                                                pod kątem zbliżonym
                                                                                                do prostego, na coraz
                                                                                                cieńsze kanaliki.
                                                                                                Grubsze mają budowę
                                                                                                podobną do tchawicy.
                                                                                                Cieńsze już nie mają
                                                                                                chrząstek. Najcieńsze
                                                                                                są ślepo zakończone
                                                                                                cienkościennymi
                                                                                                woreczkami –
                                                                                                pęcherzykami płucnymi.






                 Opisz drogę powietrza z jamy nosowej do płuc. Uwzględnij funkcję poszczególnych narządów, przez które ono przepływa.

                                                                                   75
   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82