Page 10 - 882932_ATC_Program

3. Teoretyczne założenia programu

Podstawa programowa dla wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej opiera się na kon-
cepcji kształcenia zintegrowanego prof. Ryszarda Więckowskiego , który opisał naturalne strategie
1
uczenia się dziecka. Przytaczamy je poniżej.
Strategia percepcyjno-odtwórcza
Dziecko przyjmuje informacje od nauczyciela, uczy się po śladzie, według wzoru lub podanych
instrukcji. Ta strategia charakteryzuje się ogólną biernością uczniów i bezruchem. Najczęściej spoty-
kanymi tu formami aktywności uczniów są: słuchanie, pisanie, odpowiadanie na pytania. Mimo reform
systemu edukacji nadal strategia ta jest dominująca w polskim systemie oświaty. Strategia edukacji po
śladzie nie wynika z podstawy naukowej edukacji wczesnoszkolnej.
Strategia percepcyjno-wyjaśniająca
Pojawia się w momencie, gdy dziecko zaczyna zadawać pytania. Ten model uczenia się jest właści-
wy dla dzieci z najstarszej grupy przedszkolnej. Dziecko zadaje pytanie, uzyskuje odpowiedź, bawi się
dalej. Po chwili znowu zadaje pytanie i oczekuje wyjaśnień. Dziecko buduje swój zestaw doświadczeń
na podstawie własnej aktywności, zatrzymuje je ciekawość i problem. Nie znajduje samodzielnie odpo-
wiedzi na pytania i wątpliwości, oczekuje pomocy od dorosłego. Strategia percepcyjno-wyjaśniająca
pozwala dziecku na intelektualne poszukiwania, tworzy więź z osobą dorosłą jako autorytetem i prze-
wodnikiem. Ta strategia powinna być wykorzystywana przez nauczyciela jeszcze w klasie pierwszej,
do momentu, gdy dziecko zauważy, że pytanie może zadać koledze lub koleżance, a nawet postawić
je same sobie. Poprzez aktywne działanie, badanie, eksperymentowanie, manipulowanie przedmiota-
mi dziecko będzie miało szansę znaleźć odpowiedzi na swoje własne pytania. Dziecko w tej strategii
podejmuje bardziej złożone formy aktywności. Zadaje pytania nauczycielowi, a nauczyciel przystoso-
wuje wyjaśnienie do możliwości percepcyjnych uczniów. Strategia ta jest paradygmatem przejścia od
tradycji uczenia w kierunku pedagogiki konstruktywistycznej.
Strategia percepcyjno-innowacyjna
Dziecko przyjmuje, przekształca i tworzy nowe informacje. Konstruuje wiedzę, indywidualnie roz-
budowując swoje struktury poznawcze. Nauczyciel w tej strategii jest odpowiedzialny za organizację
procesu uczenia się dziecka, czyli odpowiedniego środowiska uczenia się, a nie za przekazywanie wie-
dzy. Dziecko, poznając świat, zdobywa wiedzę, którą zaczyna wykorzystywać w innowacyjny sposób.
Nie wystarcza mu już wykonywanie zadań w oparciu o instrukcję nauczyciela, zaczyna samo ekspe-
rymentować, chce być twórcą i mieć wpływ na to, czego się uczy i co odkrywa. Porozumiewa się za
pomocą znaków: języka mówionego, stosunków wielkościowych, ilościowych, stosuje pojęcia geome-
tryczne, wykorzystuje techniki plastyczne, muzykę. Według prof. Więckowskiego nauczyciel powinien
wykorzystać tę zdolność dziecka i pracować z nim, stosując metody aktywne.

1 R. Więckowski, Pedagogika wczesnoszkolna, WSiP, Warszawa 1993.

8