Page 13 - biologia fragment

helisa DNA

białka

chromatyna

centromer


 chromatyda


 chromatyda

chromosom

1.5 Cząsteczki DNA budującego chromosomy występują w kompleksach ze specjalnymi białkami – tworzą w ten sposób
chromatynę

Liczba chromosomów jest charakterystyczna dla każdego gatunku. Okre­
śla się ją jako kariotyp. W komórkach ludzkich jest obecnych 46 chromo-
somów, z których 2 decydują o płci – u mężczyzny X i Y lub u kobiety
X i X. W związku z tym są one określane jako chromosomy płci. Pozostałe
44 chromosomy są nazywane autosomami. Jedna połowa chromosomów
w komórkach ludzkich pochodzi od matki, a druga – od ojca (il. 1.6). Au­
tosomy zestawu matczynego mają swoje odpowiedniki autosomów w zesta­
wie ojcowskim. Chromosomy te mają taką samą wielkość i kształt; zawierają
także geny kodujące te same cechy ułożone w tej samej kolejności. Takie
„bliźniacze” chromosomy są określane jako chromosomy homologiczne.
Chromosomy płci różnią się budową. Chromosom Y jest znacznie mniejszy
od chromosomu X i zawiera znacznie mniej genów. Organizmy i budujące
je komórki, które zawierają 2 zestawy chromosomów (ojcowski i matczyny),
są określane jako diploidalne i oznaczane 2n. Organizmy i komórki, które
zawierają 1 zestaw chromosomów są określane jako haploidalne i oznacza­
ne 1n. Przykładem haploidalnej komórki ludzkiej są gamety, które zawierają
23 chromosomy. Haploidalne są także np. zarodniki i strzępki grzybów.

15

09.04.2021 09:23:49
0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd 15 09.04.2021 09:23:49
0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd 15