Page 44 - biologia fragment
P. 44

Badanie różnorodności biologicznej                                                                                           Jak naukowcy badają różnorodność biologiczną?



                          Organizmy występujące w ogrodzie lub na podwórku można nazwać biocenozą.
                          Składają się na nią: fauna danego miejsca – wszystkie gatunki organizmów
                          zwierzęcych, flora – wszystkie gatunki roślin, funga – wszystkie gatunki grzybów
                          na tym terenie, a także zespół mikroorganizmów. Aby poznać pełną biocenozę,
                          należy stosować inne metody badawcze w odniesieniu do każdej kategorii
                          organizmów.




           ABY POZNAĆ FAUNĘ                   ABY POZNAĆ FLORĘ                   ABY POZNAĆ FUNGĘ
                                                                                                                                    Pobieranie materiału do badań        Metody molekularne: izolacja, powielenie,   Metody bioinformatyczne –
            zajrzyj pod kamienie – sprawdź     policz wszystkie widoczne          zaobserwuj, czy w ogrodzie występują                                                   sekwencjowanie fragmentów DNA              porównywanie otrzymanych danych
            obecność bezkręgowców,             gatunki roślin,                    owocniki grzybów – szukaj ich nie tylko                                                                                           molekularnych z sekwencjami DNA
            obserwuj owady w pobliżu kwiatów   powtórz liczenie kilka razy w roku –  na ziemi, ale również na pniach                                                                                                dostępnymi w bazach danych
            i pająki na roślinach,             najlepiej wiosną, latem i jesienią,  i konarach drzew,
            przyjrzyj się ćmom zlatującym się nocą   porównaj, jakie gatunki można  zbadaj, czy na martwych gałązkach,              Współcześnie w badaniu bioróżnorodności bardzo pomocne są metody molekularne. Polegają one na izolacji, powieleniu
            do lampy,                          zauważyć w różnych porach roku,    ściółce i owocach leżących na ziemi               i zsekwencjonowaniu fragmentów DNA z różnych organizmów, które znajdują się w pobranej próbce – gleby, drewna, wody
            policz mieszkające w danym miejscu   zanotuj, kiedy dane gatunki roślin  pojawiają się pleśnie, a także drobne          czy tkanek żywych organizmów. Uzyskane sekwencje DNA są porównywane do sekwencji z baz danych. Ta metoda
            gatunki ptaków i nagraj ich głosy,  kwitną i wydają nasiona,          owocniki i śluzowce,                              pozwala uzyskać wiele informacji w krótkim czasie.
            notuj zauważone tropy ptaków       określ sposób zapylenia i rozsiewania   poszukaj porostów na kamieniach,
            i ssaków, zwróć uwagę na ślady     nasion u spotkanych roślin.        gałązkach drzew i pniakach,
            żerowania.                                                            zwróć uwagę na różny termin
                                                                                  występowania owocników grzybów –
                                                                                  wskaż, które są obecne przez cały rok,
                                                                                  a które występują tylko w określonej
                                                                                  porze roku.












                                                                                                                                    Fotopułapka w lesie                  Zdjęcie z fotopułapki
                                                                                                                                    Naukowcy pracują także w terenie. Stosują fotopułapki, aby obserwować zwierzęta aktywne nocą lub płochliwe.
                                                                                                                                    Do badania ich kondycji, pokrewieństwa na danym terenie czy między różnymi populacjami stosuje się pułapki żywołowne.
                                                                                                                                    Złapane ssaki są mierzone, ważone, pobiera się im próbkę sierści do badań  biochemicznych, a czasem krwi lub odchodów
                                            Pomocne przy badaniu biocenozy                                                          do badań mikroorganizmów pasożytniczych, a następnie zwierzęta się wypuszcza. Wędrówki ptaków obserwuje się dzięki
                                                                                                                                    umieszczaniu na ich grzbietach miniaturowych nadajników. Ponadto ptaki mogą też być obrączkowane przez
                                                                                                                                    uprawnionych obrączkarzy. Natomiast przy badaniu nietoperzy wykorzystuje się specjalne rejestratory sygnałów
                                                                                                                                    i analizatory fal akustycznych. Ważne jest, by zebrane dane były udostępnione innym badaczom.  Z tego względu dobrze
                 www                                                                                                                jest swoje obserwacje odpowiednio dokumentować, materiały przekazywać do odpowiednich archiwów – zielników,
                                                                                                                                    muzeów przyrodniczych, a uzyskane wyniki – publikować.
           STRONY INTERNETOWE                LUPA                      LORNETKA                     NOTES
           np. https://atlas-roslin.pl
                                                                                                                                    1.  Jakiej metody użyjesz do szukania porostów w swojej okolicy?
                                                                                                                                    2.  Która metoda pozwala stwierdzić, jaki drapieżnik próbował się dostać do gołębnika?
                                                                                                                                    3.  Jak myślisz, dlaczego niektóre kwiaty pojawiają się bardzo wczesną wiosną i pozornie znikają, kiedy
                                                                                                                                       drzewa rozwijają liście?
                                                                                                                                    4.  Jakie wyposażenie powinieneś mieć, by znaleźć i zidentyfikować jak najwięcej bezkręgowców żyjących na
            ATLASY I KLUCZE DO             APARAT           FORA INTERNETOWE O WYBRANYCH     APLIKACJE NA TELEFON                      trawniku przed domem?
          OZNACZANIA GATUNKÓW           FOTOGRAFICZNY            GRUPACH ORGANIZMÓW           np. BirdNET, iNaturalist
                                                                                                                                    5.  Stwórz prezentację na temat organizmów żyjących w badanym ogrodzie.
                                      138



   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   138
   0401_881405_biologia_kl8_MEN.indd   138                                                                    09.04.2021   09:27:53
                                                                                                              09.04.2021   09:27:53
   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49