Page 8 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PROMOCJA

• Międzynarodowy Układ Jednostek Miar – układ SI – definiuje jednostki podstawowe, które stosujemy również
w Polsce. Mniejsze i większe jednostki tworzy się za pomocą odpowiednich przedrostków (tabela poniżej).
Niektóre przedrostki wielkości fizycznych

Wielokrotności Podwielokrotności

przedrostek oznaczenie mnożnik przedrostek oznaczenie mnożnik

giga- G 1 000 000 000 decy- d 0,1
mega- M 1 000 000 centy- c 0,01

kilo- k 1 000 mili- m 0,001

hekto- h 100 mikro- µ 0,000001

deka- da 10 nano- n 0,000000001

• Pomiar bezpośredni to pomiar, w którym odpowiedni przyrząd pomiarowy wyznacza od razu wartość mierzonej
wielkości fizycznej. Żaden pomiar nie jest idealnie dokładny. Najmniejsza działka przyrządu pomiarowego określa
dokładność, z jaką możemy dokonać pomiaru.

Pomiar długości, czasu, masy, temperatury i objętości

Podstawowe mierzone wielkości fizyczne

Mierzona Symbol wielkości Przyrządy Jednostki wielkości fizycznej najczęściej
wielkość fizycznej pomiarowe stosowane w czasie pomiarów
czas t stoper, zegar 1 s, 1 min, 1 h

temperatura t termometr 1°C,

masa m waga elektroniczna, waga 1 g, 1 dag, 1 kg
szalkowa
długość, odległość l linijka, taśma miernicza 1 cm, 1 m, 1 km

objętość V cylinder miarowy do 1 cm , 1 dm , 1 m 3
3
3
wyznaczenia objętości cieczy
• Wyznaczając na wadze masę ciała, określasz ilość materii, z której zbudowane jest to ciało. Ważenie polega na
porównaniu masy ważonego ciała z masą odważników.
• Objętość określa wielkość przestrzeni, jaką zajmuje dane ciało. Objętość cieczy mierzymy cylindrami miarowymi
(menzurkami). Objętość ciał stałych można wyznaczyć metodą wyporu cieczy. Objętość wypartej cieczy jest rów-
na objętości ciała całkowicie w niej zanurzonego.

Średnia arytmetyczna

• Dla zwiększenia dokładności pomiaru określonej wielkości często dokonujemy pomiaru wielokrotnie, a następnie
obliczamy średnią arytmetyczną, dodając wszystkie wyniki i dzieląc otrzymaną sumę przez liczbę pomiarów:
x średnia = x 1 + x 2 + … + x n
n

6