Page 60 - 881216_polski_pod_kl6_cz_1

2. Nazwij części składowe poniższych zdań: wykonawca czynności,
czynność, obiekt czynności. Wskaż podmiot (zob. s. 128) i powiedz,
czy we wszystkich zdaniach jest to postać wykonująca czynność.

Wioska elfów została
Wilki zaatakowały wioskę elfów.
zaatakowana przez wilki.

Maczuga jest naprawiana
Wielki ogr naprawia maczugę.
przez wielkiego ogra.

Nowa pieśń została
Elfy ułożyły nową pieśń.
ułożona przez elfy.

Wiesz już, że czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby, czasy, tryby i rodzaje.
Dodatkowo większość z nich może się odmieniać przez strony, które wskazują na
zależność między wykonawcą czynności a obiektem tej czynności. Oto przykłady.

Strona czynna czasownika:

Hobbit gotuje obiad.

podmiot – wykonawca czynność obiekt czynności
czynności

Strona bierna czasownika:
Jeśli przekształcasz stronę
czasownika z czynnej na Obiad jest gotowany przez hobbita.
bierną, zwróć uwagę, czy
czasownik jest niedokonany
czy dokonany. W stronie podmiot – obiekt czynność wykonawca czynności
czynności
biernej w formie utworzonej
od czasownika niedokonanego 3. Utwórz odpowiednie formy czasowników. Zachowaj ich rodzaj,
używamy czasownika być liczbę i czas.
(w odpowiednim czasie, Wzór: naprawiał – był naprawiany.
osobie, liczbie, rodzaju),
np. sprząta – jest sprzątany, Strona czynna Strona bierna
sprzątał – był sprzątany.
Natomiast w formie utworzonej nosił
od czasownika dokonanego
używamy czasownika zostać, są myci
np. posprzątał – został huśtały
posprzątany.

58

0717_881216_polski_kl6_cz_1_DRUK.indd 58 17.07.2019 20:09:09