Page 108 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot

Ciekawe! Jak jest zbudowany układ moczowy? Budowa wewnętrzna nerki Ciekawe!
Pojemność pęcherza moczowego waha Układ moczowy składa się z 2 nerek, odchodzących od nich 2 moczowodów, W budowie wewnętrznej nerki są wyraźnie widoczne 2 warstwy: zewnętrz- Przeciętnie nerka człowieka ma długość
się od 250 do 500 ml. Gdy pęcherz się pęcherza moczowego i cewki moczowej. na kora nerki i znajdujący się głębiej rdzeń nerki. Podstawową jednost- ok. 10–12 cm, szerokość 5–6 cm, a gru-
wypełnia, czujemy potrzebę skorzysta- bość 2–3 cm. Na wielkość tych narzą-
nia z toalety. W szczególnych przypad- kę strukturalną i funkcjonalną nerki stanowi nefron. Jest on zbudowany dów ma wpływ wzrost. U osób niskich
kach, np. gdy świadomie przetrzymujemy z kłębuszka naczyniowego otoczonego torebką i odchodzącego od niej długie- średnia długość nerki wynosi 9–10 cm,
mocz, pęcherz moczowy może zgroma- go kanalika. Kłębuszki znajdują się w korze nerki, a kanaliki – w jej rdzeniu. a u osób wysokich 12–13 cm. Nerki nie są
dzić nawet 1 l moczu! W każdej nerce jest ok. 1 mln nefronów. Ich kanaliki uchodzą do kanalików identyczne; zwykle lewa nerka jest o ok.
zbiorczych, a te z kolei – do miedniczki nerkowej, z której mocz spływa 0,5 cm dłuższa od prawej. Fizjologiczna
do pęcherza moczowego. różnica długości między nerkami może
wynosić do 1,5 cm.
Nerka kora nerki
jest niewielkim narządem
w kształcie fasoli. Krew rdzeń nerki
zostaje w niej oczyszczona
ze zbędnych i szkodliwych
produktów przemiany materii tętnica nerkowa nefron
odebranych z komórek, Moczowody
w których powstały. są przewodami, żyła nerkowa
Pozbawiona tych substancji które odprowadzają
krew wraca z nerki do mocz z nerek
pozostałych części organizmu. do pęcherza
Natomiast substancje moczowego.
niepotrzebne i szkodliwe
pozostają w moczu. Cewka moczowa miedniczka
jest przewodem nerkowa
wyprowadzającym
mocz na zewnątrz organizmu. moczowód
Pęcherz moczowy
to zbiornik, który czasowo
gromadzi mocz.

Ciekawe!
Nefron ciałko nerkowe W ciągu doby cała krew przepływa
Jak powstaje mocz?
krew tętniczka doprowadzająca 2 przez nerki ponad 300 razy. W tym cza-
W powstawaniu moczu można wyróżnić 3 etapy. mocz sie produkują one ok. 150–180 l moczu
torebka kłębuszka pierwotnego. Spróbujmy to przedsta-
ostateczny
1 Filtracja. Pierwszy etap przebiega w ciałku nerkowym. Krew tętniczką kanalik wić w następujący sposób: wyobraź so-
doprowadzającą wpływa do kłębuszka naczyń włosowatych w nefronie. nerkowy 1 3 bie 100 butelek wody mineralnej, każda
Przez ścianki naczyń włosowatych kłębuszka przesiąka woda i rozpuszczone o pojemności 1,5 l. Wodą z tych butelek
w niej substancje. Jest to tzw. mocz pierwotny (przesącz), którego skład jest można napełnić akwarium o wymia-
podobny do składu osocza krwi. Jest on jednak pozbawiony krwinek i białek kanalik rach 100 cm x 40 cm x 40 cm. Mniej
osocza. Mocz pierwotny zdrowego człowieka nie zawiera białek. zbiorczy więcej tyle moczu pierwotnego powsta-
kanalik
2 Wchłanianie zwrotne. Drugi etap przebiega w kanaliku nerkowym, który nerkowy glukoza je w ciągu doby.
jest opleciony gęstą siatką włosowatych naczyń krwionośnych. Z moczu witaminy
pierwotnego ponownie są wchłaniane woda i sole mineralne w ilościach i aminokwasy
potrzebnych organizmowi, cała ilość glukozy, witamin i aminokwasów. Proces woda
wchłaniania jest ułatwiony dzięki temu, że krew w naczyniach włosowatych naczynia sole mineralne
krwionośne
zawsze płynie w przeciwnym kierunku niż spływający kanalikiem mocz kłębuszek mocz substancje
pierwotny. Wchłanianie wody sprawia, że mocz zostaje zagęszczony. naczyń pierwotny szkodliwe
włosowatych
3 Wydzielanie. Na trzecim etapie przez nabłonek kanalików do moczu są aktywnie W wyniku fi ltracji, wchłaniania zwrotnego i wydzielania powstaje mocz
wydzielane substancje szkodliwe dla organizmu, np. produkty przemiany leków. tętniczka odprowadzająca ostateczny. Zdrowy człowiek oddaje w ciągu doby ok. 1,5 l moczu ostatecznego.

106