Page 36 - 883351_podrecznik chemia_2023_
P. 36

Stopień trudności w doborze metod rozdziału mieszanin bardzo często związany jest z ilością użytych składników. Przed
                             SKOMPLIKOWANE MIESZANINY                                                                              rozpoczęciem pracy w laboratorium należy zatem skupić się nad rozpoznaniem właściwości każdej z substancji składowych.
                                                                                                                                   W zlewce zmieszano przypadkowe ilości gwoździ stalowych, piasku, oleju, soli kuchennej i wody.








                                                           Przyjrzyjmy się trzem naczyniom. Na pierwszy
                                                           rzut oka zarówno w zlewce, cylindrze miarowym,
                                                           jak i kolbie stożkowej znajdują się ciecze wyglądem
                                                           przypominające wodę. Nie jest tak do końca.
                                                           Co prawda woda znajduje się w każdym z tych naczyń,
                                                           jednak nie zawsze jest ona jedynym składnikiem.








                                                                                  W kolbie stożkowej – do wody
                                                                                  dosypano niewielką ilość jeszcze                                         Jakie metody rozdziału mieszanin pozwolą na odzyskanie wszystkich składników?
                                                                                  innego związku chemicznego,
          W zlewce znajduje się wyłącznie    W cylindrze miarowym zmieszano       głównego składnika soli                                                          Wykorzystajmy magnetyczne właściwości żelaza. Zbliżając do zlewki magnes,
          związek chemiczny o nazwie         dwie substancje złożone: kwas octowy   kuchennej, i wymieszano.                            Krok                       przyciągamy gwoździe, stopniowo wyprowadzając je poza granice naczynia.
          woda.                              i wodę, które tworzą mieszaninę      Tu również powstała mieszanina                          1.                       Efekt: oddzielono pierwszy składnik – gwoździe stalowe.
                                             jednorodną nazywaną octem.           jednorodna.


                                                                                                                                                     Krok          Kiedy piasek opadnie na dno naczynia (po zakończeniu wyciągania gwoździ),
                                                                                                                                                                   zlejmy ciecze znad osadu (sedymentacja i dekantacja). Efekt: udało się
                                                                                                                                                      2.
          Gdybyśmy posłużyli się tylko jednym zmysłem –       w kolbie – substancja stała. A w zlewce?                                                             pozostawić w zlewce piasek.
          wzrokiem – moglibyśmy błędnie zidentyfi kować        W tym naczyniu nie byłoby żadnej cieczy.
          to, „co się znajduje w szklanym naczyniu”.             Wynika z tego, że podczas nauki chemii trzeba                          Krok                       W skład mieszaniny wchodzą jeszcze: olej oraz woda z rozpuszczoną w niej solą
          Podczas ogrzewania zawartości naczyń, woda          być zarówno dokładnym, jak i ostrożnym.                                     3.                       kuchenną (czyli trzy składniki). Korzystając z rozdzielacza, możemy wydzielić olej.
          stopniowo zmieniałaby stan skupienia na gazowy      Nie zawsze dysponujemy właściwymi przyrządami                                                        Efekt: po zamknięciu kraniku w zbiorniku rozdzielacza pozostaje olej.
          i zmniejszałaby się wszędzie jej objętość.          do szybkiego określenia, co dokładnie badamy.
          Po zakończonym ogrzewaniu w cylindrze               Przy dobieraniu metody pracy laboratoryjnej                                                          Ogrzewając mieszaninę wody i soli, w dość krótkim czasie uda nam się odzyskać sól
          pozostałaby ciecz o nieprzyjemnym zapachu,          często musimy korzystać z naszej wyobraźni.                                            Krok          kuchenną. Odparowana woda może zostać skroplona np. na szkiełku zegarkowym
                                                                                                                                                      4.           lub na szklanej szalce. Efekt: wszystkie składniki zostały wydzielone z mieszaniny.







          1.   Podaj kilka przykładów substancji lub produktów, które można zidentyfi kować zmysłem węchu.                             4.  Jakie właściwości fi zyczne substancji pozwoliły na wybór przedstawionych metod rozdziału?
          2.   Zastanów się i powiedz, jaką metodą można rozdzielić mieszaninę znajdującą się w kolbie stożkowej.                     5.  Czy przeprowadzona kolejność rozdzielania była jedyną możliwością? Czy są inne metody i drogi rozdziału tej
             Czy jest to jedyna możliwość?                                                                                               skomplikowanej mieszaniny?
          3.   Czy istnieje prosty przyrząd optyczny, który pozwoliłby dostrzec obie substancje stanowiące składniki                  6.  Czy gdyby sól kuchenną zastąpić proszkiem do pieczenia ciasta, odparowanie byłoby dobrą metodą rozdziału?
             mieszaniny znajdującej się w cylindrze miarowym?

                                       34
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41