Page 37 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PROMOCJA

Doświadczenie 6. Ciekawe!
Promieniowanie słoneczne niesie ener-
Badanie promieniowania termicznego (cieplnego) gię dochodzącą do powierzchni Ziemi.
Niezbędne przedmioty: dowolne źródło ciepła (świeczka, zapalona żarówka, Ubiór musi odbijać, a czasem zatrzymy-
palnik spirytusowy), cienki zeszyt (lub tekturka wać energię promieniowania. Nie może
wielkości zeszytu) zaburzać i utrudniać wymiany ciepła
z otoczeniem. Dlatego w słoneczne dni
Wykonanie: zakładamy odzież o barwach jasnych,
• Zbliż ostrożnie dłoń, z boku, do źródła ciepła. Co odczuwasz? jednowarstwową, z surowców natural-
• Włóż zeszyt (tekturkę) między dłoń a źródło ciepła. Co tym razem nych. Zimą natomiast – odzież o bar-
odczuwasz? wach ciemnych i nieprzepuszczalnej
bądź wielowarstwowej strukturze zawie-
Obserwacje: Najpierw odczuwasz ciepło, którego po wstawieniu tekturki rającej powietrze jako izolator (np. kurtki
nie czujesz. puchowe).

Wniosek: Do ręki dociera ciepło w wyniku promieniowania. Nie
jest to wynik konwekcji, bo rękę trzymamy z boku, ani
przewodnictwa, gdyż nie dotykamy źródła ciepła.

W skrócie

Wyróżniamy trzy sposoby cieplnego przepływu energii: przewodnictwo cieplne, konwekcja, promieniowanie.
Przewodnictwo cieplne polega na przekazaniu energii ruchów cząsteczek, przez zderzenia z sąsiadującymi
cząsteczkami, wywołanych różnicą temperatury. Transport energii odbywa się bez transportu masy.
Konwekcja polega na unoszeniu się w górę ogrzanych warstw gazu lub cieczy. Transportowi energii towarzyszy
transport masy.
Promieniowanie zachodzi od ciał o wyższej temperaturze do ciał o niższej temperaturze, nie tylko w powietrzu, ale
również w próżni.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Często słyszymy powiedzenie: Zamknij drzwi, bo zimno leci! Wyjaśnij, dlaczego nie jest ono poprawne.

2 Oceń prawdziwość podanych zdań.
A. Ciecze są złymi przewodnikami, ale dzięki konwekcji następuje w nich szybki transport energii.
B. W przypadku przewodzenia energia przekazywana jest poprzez zderzenia cząsteczek bez transportu masy,
a w przypadku konwekcji transportowi energii towarzyszy transport masy.
C. Konwekcja zachodzi tylko w gazach.
D. W ubraniach pęcherzyki powietrza uwięzione są między włóknami tkaniny i to głównie one zapobiegają
oddawaniu przez organizm ciepła do otoczenia.
E. Przekazywanie energii poprzez promieniowanie zachodzi także w próżni.
3 Przygotuj krótką odpowiedź na jedno z podanych pytań.

a) Na czym polega izolacja cieplna budynków i w jaki sposób ją się wykonuje?
b) Na czym polega wentylacja grawitacyjna?
c) Co wspólnego mają przeloty szybowcowe z transportem energii?

35