Page 40 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PROMOCJA

Skoro dostarczenie takiej samej ilości ciepła jednakowym masom oleju
i wody spowodowało większy przyrost temperatury oleju niż wody, to ozna-
cza, że stosunek Q dla oleju i wody jest inny. Możemy też powiedzieć, że
Ciepło właściwe mówi nam, m ∙ ΔT
jaka ilość ciepła potrzebna jest do ogrzania 1 kg oleju o 1°C potrzeba mniej ciepła niż do ogrzania 1 kg
do zmiany temperatury 1 kg substancji wody o 1°C. Tę stałą dla danej substancji wartość nazywamy ciepłem właś-
o 1°C lub o 1 K. ciwym i oznaczamy literą c. Możemy więc zapisać:

c = Q
m ∙ ΔT

[Q] J J
Jednostką ciepła właściwego jest [c] = [m] ∙ [ΔT] = 1 kg · K lub 1 kg · °C .

Tabela 1. Ciepło właściwe różnych substancji

Ciała stałe Ciała stałe Ciecze Gazy

ciepło ciepło ciepło ciepło
właściwe właściwe właściwe właściwe
substancja substancja substancja substancja
J J J J
kg · K kg · K kg · K kg · K
złoto 129 piasek 800 rtęć 138 tlen 916
ołów 130 glina 850 olej 1965 powietrze 1000
srebro 236 szkło 880 nafta 2100 azot 1050
miedź 385 aluminium 896 alkohol etylowy 2403 para wodna 1970
żelazo 452 lód 2100 gliceryna 2430 hel 5250
granit 750 drewno (dąb) 2400 woda 4190 wodór 14 300

J
Z tabeli możemy odczytać, że ciepło właściwe wody wynosi 4190 kg · °C .
W związku z tym możemy powiedzieć, że do ogrzania 1 kg wody o 1 K (1°C)
potrzebne jest dostarczenie energii równej 4190 J. Z kolei do ogrzania 1 kg
lodu o 1 K (1°C) potrzeba 2100 J. Ciepło właściwe zależy nie tylko rodzaju
substancji, ale również od stanu skupienia.
Aby obniżyć temperaturę substancji o 1 K, należy odebrać taką samą ilość
energii jak przy ogrzewaniu o 1 K.

Jak obliczyć ciepło pobrane?

Podsumowując – możemy stwierdzić, że ilość ciepła potrzebna do ogrzania
ciała jest proporcjonalna do jego masy i przyrostu temperatury oraz zależy od
rodzaju substancji, z jakiej wykonane jest ciało. Możemy zapisać to wzorem:

Q = c · m · ΔT

Jeśli substancja jest oziębiana to ilość przekazanej otoczeniu energii jest
proporcjonalna do jej masy i spadku temperatury.

38