Page 124 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot

4.2 Rozwój odporności

Podejmij temat z Czy wiesz, jaki wpływ na odporność noworodka ma karmienie mlekiem
matki?
z Jak sądzisz, dlaczego małe dzieci często chorują?

Odporność wrodzona i nabyta

Podczas pierwszych tygodni życia dziecko wymaga szczególnej opieki. Jest to
związane m.in. z tym, że jego układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały.
Organizm noworodka jest chroniony przed patogenami dzięki przeciwcia-
łom dostarczanym wraz z mlekiem matki (il. 4.4), a także dzięki odporności
wrodzonej. Stanowi ona jedną z dwóch głównych linii obrony organizmu
człowieka przed patogenami. Drugą z nich jest odporność nabyta. Rozwi-
ja się ona w kolejnych miesiącach i latach życia w wyniku kontaktu organi-
4.4 Odporność dziecka rozwija
się stopniowo – trwa to aż do 12–15 zmu z kolejnymi antygenami i pobudzania układu odpornościowego do walki
roku życia (il. 4.5 i 4.6).

Sposoby obrony organizmu

przed patogenami

ODPORNOŚĆ WRODZONA ODPORNOŚĆ NABYTA

Skóra i nabłonki pokrywające drogi pokarmowe, oddechowe Limfocyty T – rozpoznają i eliminują czynniki obce.
i moczowe – są pierwszymi przeszkodami, na jakie natrafiają
patogeny atakujące nasz organizm. Komórki, które budują te Limfocyty B – produkują przeciwciała rozpoznające obce
tkanki, ściśle do siebie przylegają. Tworzą one swego rodzaju mur antygeny. Po połączeniu się przeciwciał i antygenów inne
chroniący organizm przed wniknięciem patogenów. komórki układu odpornościowego niszczą patogeny
lub zakażone nimi komórki.
Odruchy obronne – kichanie, kaszel czy wymioty – służą
pozbyciu się intruzów z organizmu. Niektóre komórki nabłonkowe Komórki pamięci – to limfocyty, które potrafią
(np. obecne w jamie nosowej) mają rzęski, których ruch utrudnia „zapamiętać” intruza. Komórki te pozostają we krwi,
przedostanie się patogenów do organizmu podczas oddychania. by w razie ponownego ataku szybciej wyprodukować
potrzebne przeciwciała i skutecznie wyeliminować
Wydzieliny – wytwarzane w miejscach kontaktu organizmu zagrożenie.
ze środowiskiem zewnętrznym – m.in. łój, ślina czy łzy – zawierają
substancje szkodliwe dla patogenów.

Komórki układu odpornościowego, głównie komórki żerne –
makrofagi i neutrofile – wydzielają substancje powodujące
wzrost temperatury ciała, czyli gorączkę (ponieważ wysoka
temperatura nie sprzyja rozwojowi drobnoustrojów).
Przystępują do działania, jeżeli wymienione wyżej sposoby
obrony organizmu zawiodą.

122