Page 69 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot

Prawidłowa masa ciała masa ciała [kg]
BMI =
2
2
Duża część młodych dziewcząt i chłopców jest niezadowolona ze swojej figu- wzrost [m ]
ry i wskazań wagi. Czy rzeczywiście są powody do niepokoju? W znalezieniu 2.11 Wzór na obliczenie BMI
odpowiedzi na to pytanie jest pomocny indeks masy ciała, w skrócie określany
jako BMI (od ang. Body Mass Index).
Jeśli dzienne racje pokarmowe nie zaspokajają zapotrzebowania ener- Tabela 2.4 Klasyfikacja masy
getycznego, wówczas organizm człowieka zaczyna zużywać zgromadzone ciała w zależności od BMI według
zapasy. Takie osoby mają niedowagę w stosunku do prawidłowej masy ciała WHO (Światowej Organizacji
Zdrowia)
(tab. 2.4). Wygłodzeni, wycieńczeni ludzie są podatni na różnorodne cho-
roby. Wyniszczony głodem organizm przestaje spełniać swoje podstawowe Klasyfikacja
2
funkcje, czego konsekwencją może być śmierć. Niedożywienie i głód szcze- masy ciała BMI [kg/m ]
gólnie źle wpływają na wzrost i rozwój dzieci, stając się przyczyną wielu wad niedowaga < 18,5
i chorób (il. 2.12).
Inne problemy natury dietetycznej dotykają ludzi z krajów wysoko rozwi- norma 18,5–24,9
niętych. Znaczna ich część stale przekracza dzienną normę zapotrzebowania nadwaga 25,0–29,9
energetycznego, czyli przejada się. Powoduje to wzrost masy ciała ponad war-
tość prawidłową. Mówimy wówczas o nadwadze, a w skrajnych przypadkach I° otyłości 30,0–34,9
– o otyłości, czyli zwiększeniu masy ciała przez nagromadzenie nadmiernej II° otyłości 35,0–39,9
ilości tkanki tłuszczowej. Organizm otyłego człowieka nie nadąża z zagospo- III° otyłości ≥ 40
darowaniem nadmiaru glukozy we krwi, a to może być pierwszym krokiem do
cukrzycy (patrz s. 214).
Otyłość jest problemem nie tylko medycznym – ludzie otyli są podatni
na choroby – ale także społecznym – dotyka wielu milionów ludzi w krajach
rozwiniętych. Przyczyny otyłości są różne. Może być ona wynikiem niewła-
ściwych nawyków żywieniowych i przejadania się, ale nie tylko. Niepohamo-
wane jedzenie może wynikać z zaburzeń w funkcjonowaniu obszarów mózgu
odpowiadających za kontrolę spożycia pokarmów.
W walce z nadwagą i otyłością konieczne jest zwrócenie uwagi na kalo-
ryczność pokarmów, a więc przede wszystkim unikanie wysokokalorycz-
nej żywności przetworzonej bogatej w tłuszcze i sól – takiej jak chipsy.
Należy wystrzegać się nadmiaru cukru i zwrócić uwagę, by posiłki były
bogate w warzywa i owoce.
Absolutnie jednak nie można się głodzić. Podstawowym wskazaniem
dietetycznym musi być zawsze piramida zdrowego żywienia i stylu życia. Nie-
wielkie objętościowo posiłki powinny być regularne, spożywane 5 razy dzien-
nie. Nieodzownym elementem jest codzienna aktywność fizyczna w dowolnej
formie. Jeżeli uznajesz, że musisz się odchudzać, konieczna jest konsultacja
z lekarzem i dietetykiem.
Niektórzy ludzie stosują bardzo wymyślne diety albo znacznie ograni- 2.12 Istnieją regiony, gdzie ludzie
czają posiłki. Bywa to często przyczyną poważnych chorób już w młodości cierpią głód, np. w niektórych
krajach afrykańskich. Niedożywione
– stanów zapalnych i wrzodów żołądka. W starszym wieku może to skutko- dzieci, cierpiące na przewlekły
wać wystąpieniem m.in. osteoporozy czy nadciśnienia tętniczego krwi (patrz niedobór białka i węglowodanów,
temat 3.4). mają silnie wzdęte brzuchy

67