Page 90 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot
P. 90

Tętnice – naczynia krwionośne,         Wśród naczyń krwionośnych wyróżniamy tętnice, żyły i naczynia wło-
        którymi krew wypływa z serca.       sowate. Tętnicami krew wypływa z serca i płynie do wszystkich narządów.
        Naczynia włosowate – drobne         W narządach średnica tętnic maleje. Najmniejsze naczynia, które docierają
        naczynia krwionośne, które tworzą   do komórek, to naczynia włosowate tętnicze. Krew opuszcza komórki
        gęstą sieć w każdym narządzie       i tkanki naczyniami włosowatymi żylnymi, które łączą się w naczynia
        organizmu; najczęściej łączą tętnice   o coraz większej średnicy, nazywane żyłami. To nimi krew wraca do serca
        z żyłami.
                                            (il. 3.12). Naczynia włosowate zwykle łączą tętnice z żyłami. Są jednak wyjąt-
        Żyły – naczynia krwionośne, którymi   ki, np. w wątrobie występują połączenia żylno-żylne. Ze względu na różnice
        krew wpływa do serca.
                                            w funkcji tętnic i żył mają one odmienną budową.




        tętnica            naczynia            Tętnice mają grubą warstwę
        płucna             włosowate           mięśniową, dlatego wytrzymują
                           płuc                wysokie ciśnienie krwi wyrzucanej
                                               przez serce. Fala krwi wtłaczana
                                  aorta –      przez skurcz serca do tętnic
                                  tętnica      powoduje chwilowe zwiększenie
                                  główna       ich średnicy, a następnie powrót
                                               do pierwotnych rozmiarów. Ten
                                               pulsujący ruch tętnic to tętno.   mięśnie gładkie
                  mały obieg krwi              Możemy je obserwować i mierzyć.
                     (płucny)


                                                                                    zastawka
                                               Żyły są mało sprężyste – ciśnienie
                                               płynącej nimi krwi nie jest tak duże
                                               jak w tętnicach. Żyły mają zastawki,
                                               co zapobiega cofaniu się krwi
                                               wracającej do serca.
                                               Pod jej naporem zastawki otwierają
                                               się tylko w jedną stronę. Przepływ
                                               krwi w żyłach wspomagają skurcze
                                               mięśni szkieletowych.                mięśnie gładkie
                   duży obieg krwi
                    (obwodowy)

                                               Naczynia włosowate mają
                                               bardzo małą średnicę. Ich
                                               ściany są zbudowane wyłącznie
                                               z jednowarstwowego nabłonka,
                                               zwanego śródbłonkiem. Cienkie ściany
                                               są przepuszczalne. Płynne składniki
                                               krwi „przeciekają” więc przez naczynia
                                               włosowate do przestrzeni między
                                               komórkami. W ten sposób komórki są
                                               zaopatrywane w niezbędne składniki.                jednowarstwowy
        naczynia włosowate                     A wszystkie zbędne i szkodliwe, które              nabłonek –
                                                                                                  śródbłonek
        innych narządów                        wydostały się z komórek, przedostają
                                               się do naczyń włosowatych.


        3.12    Wybrane naczynia w układzie krwionośnym człowieka

                                       88
   85   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95