Page 43 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot

Cukry – źródło energii

Cukry (inaczej nazywane węglowodanami) dzielą się na cukry proste, dwucukry i wielocukry.
Węglowodany

cukry proste dwucukry wielocukry, czyli cukry złożone
• przykłady: glukoza, fruktoza • przykłady: sacharoza, laktoza • przykłady: skrobia, celuloza, glikogen
• budowa: cząsteczki cukrów prostych • budowa: składają się z 2 cząsteczek budowa: są zbudowane z wielu
najczęściej mają formę pojedynczych cukru prostego cząsteczek cukru prostego
pierścieni i zawierają od 3 do 6 atomów
węgla ( )

O
O O
glukoza sacharoza
• w tej postaci organizm wykorzystuje • sacharoza jest powszechnie • skrobia jest materiałem zapasowym
roślin, a celuloza to składnik ich ścian
cukry (głównie glukozę) do uzyskiwania wykorzystywana do słodzenia napojów komórkowych, glikogen to materiał
energii podczas oddychania tlenowego i potraw zapasowy zwierząt
w komórkach

• występowanie: • występowanie: trzcina cukrowa, • występowanie: ziemniaki,
owoce, miód buraki cukrowe ziarna zbóż

Węglowodany są głównym źródłem energii dla organizmu. Zalecane jest
spożywanie węglowodanów złożonych, ponieważ podczas ich trawienia glu- Ciekawe!
koza jest uwalniana stopniowo. Dzięki temu krew jest w nią zaopatrywana
przez dłuższy czas. Zostaje wówczas wyeliminowane niebezpieczeństwo zbyt
gwałtownego wzrostu poziomu cukru w organizmie, do którego może dojść,
gdy spożywamy pokarmy bogate w cukry proste. Z przewodu pokarmowego
trafiają one bowiem natychmiast do krwi i szybko ponownie pojawia się uczu-
cie głodu. Zbyt duża ilość węglowodanów w pożywieniu – szczególnie cukrów
prostych – powoduje, że są zamieniane w tłuszcze i gromadzone w tkance
tłuszczowej. Jest to jedna z przyczyn tycia. Błonnik pęcznieje w przewodzie pokar-
Duże ilości węglowodanów złożonych znajdziemy w ziemniakach i ziar- mowym, a to zapewnia uczucie sytości.
nach zbóż, np. pszenicy, ryżu, a także w produktach pochodnych, takich jak Z tego powodu rośliny bogate w błon-
pieczywo czy płatki. Znaczne ilości cukrów złożonych i cukrów prostych są nik są zalecane przy leczeniu otyłości.
w warzywach i owocach. Pokarmy roślinne dostarczają cennego dla orga- Pamiętajmy jednak, że zbyt duża jego
nizmu błonnika. Stanowi on mieszaninę wielocukrów budujących ściany ilość w pożywieniu może spowodować
stany chorobowe różnych części prze-
komórkowe u roślin. W skład błonnika wchodzi m.in. celuloza. Nie ma ona wodu pokarmowego. Mogą wystąpić:
znaczenia odżywczego, gdyż nie jest trawiona przez człowieka. Jako składnik wzdęcia, biegunki, niedożywienie, nie-
błonnika ułatwia przemieszczanie resztek pokarmowych w jelicie grubym. dobór wapnia i innych pierwiastków.

41