Page 19 - 1009_chemia_kl8_demo.indd

Produkt a nazwa systematyczna

Gdy stanie się w sklepie przy półce z solami spożywczymi, można znaleźć
przynajmniej kilka rodzajów tego produktu. Może to być np. sól morska, jo-
dowana, kłodawska. Wszystkie te mieszaniny łączy jedna wspólna substan-
cja, stanowiąca zarazem główny składnik – chlorek sodu, nazywany potocz-
nie solą kuchenną. Podczas lekcji dotyczących soli zawsze będziemy określali
właściwości substancji i to im poświęcimy całość uwagi. W ostatnim czasie
dość popularna stała się sól himalajska, sprzedawana w kilku postaciach, róż- 2.3 Sól himalajska w największej
niących się od siebie barwą. Może być biała, różowa lub czerwona w różnych ilości jest obecnie wydobywana
w kopalni soli Khewra w Pakistanie.
odcieniach. Zazwyczaj w ponad 96% jej głównym składnikiem jest chlorek Jest ona oddalona ok. 310 km
sodu. Resztę stanowią dodatkowe pierwiastki i związki chemiczne wchodzące od Himalajów
w skład tej mieszaniny. Ocenia się, że najpopularniejszy, różowy kolor, po-
wstaje w wyniku obecności m.in. tlenków żelaza.

W skrócie

Sole – związki chemiczne o budowie jonowej (w większości przypadków), w których skład wchodzą kationy metalu
i aniony reszty kwasowej.
n–
a+
Uogólniony wzór sumaryczny soli ma postać: M (R ) , gdzie a oznacza liczbę anionów reszty kwasowej, co równe
a
n
jest ładunkowi kationu metalu, a n oznacza liczbę kationów metalu, co równe jest ładunkowi anionu reszty kwasowej.
Wzory strukturalne można narysować wyłącznie dla przykładów soli, które nie mają wiązań jonowych.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Na podstawie wzorów sumarycznych oceń, które z podanych związków chemicznych są przykładami soli: Cu(OH) ,
2
HClO , MgCl , ZnSO , H O, Na PO , HCl, LiBr, K CO , Fe O , CH , K CO , BaSO .
3
2
4
3
4
2
3
3
4
3
2
2
4
2
2 Ustal nazwę systematyczną soli na podstawie podanych wzorów sumarycznych: ZnCl , Fe S , FeS, Sr(NO ) , MgI ,
2
2
3
3 2
2
AgNO , CuBr , CaSO , Cr (SO ) , MgCO , Zn (PO ) , Na CO , K S, AlCl , CuF , CuSO .
4
2
3
2
3
2
3
2
3
2
4 3
3
4 2
3
3 Ustal wzory sumaryczne soli na podstawie podanych ich nazw systematycznych: chlorek ołowiu(II), siarczek rubidu,
chlorek cyny(II), fluorek glinu, siarczan(VI) niklu(II), siarczan(IV) magnezu, azotan(V) litu.
4 Skorzystaj z internetu i sprawdź, czy związek o nazwie zwyczajowej „salmiak” można zaliczyć do soli. Jaka jest jego
nazwa systematyczna? Czym się różni od soli poznanych na lekcji?
5 Wiele nazw zwyczajowych soli wywodzi się od ich zastosowań lub miejsc pochodzenia. Do podanych wzorów
sumarycznych soli podaj ich nazwy systematyczne. Następnie, korzystając z literatury przedmiotu, odszukaj
stosowane często w handlu ich nazwy zwyczajowe.
a) NaCl b) NaHCO c) KNO d) NaNO e) MgSO f) Na CO g) CaCO h) AgNO i) Na SO 4
3
2
3
3
3
3
4
3
2
6 Korzystając z zasobów internetu, wyszukaj wartości temperatur wrzenia dla przykładów dwóch soli − chlorku potasu
i chlorku cyny(IV). Oblicz różnice elektroujemności dla obu związków. Na podstawie wyników oceń, jakie wiązania
chemiczne są spodziewane w każdym z przykładów. Odnieś się również do odczytanych temperatur.
17