Page 22 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PROMOCJA

Praca i moc

• Praca zostaje wykonana, gdy pod
wpływem siły przyłożonej do cia- Gdy wartość działającej siły jest stała F = const, pracę możemy obliczyć:
ła następuje jego przemieszczenie gdy F równoległa do s gdy F prostopadła do s
lub odkształcenie. W = F · s W = 0
• Wartość pracy możemy również obliczyć metodą graficzną na podstawie wykresu F (N)
zależności wartości siły od przebytej drogi. Praca jest liczbowo równa polu figury 60
powstałej pod wykresem F(s). 40
• Jednostką pracy jest dżul: 1 J = 1 N · 1 m 20 W = F ∙ s
0
Moc 2 4 6 s (m)

• Moc danego urządzenia informuje nas, jaka praca wykonywana jest w czasie jednej sekundy.
W
• Mocą nazywamy wielkość równą ilorazowi pracy i czasu, w którym została ona wykonana: P = .
t
• Jednostką mocy jest wat: 1 W = 1 J . Urządzenie ma moc 1 W, jeśli w czasie 1 s wykonuje pracę 1 J.
1 s

Energia
• Energia jest wielkością charakteryzującą stan ciała zdolnego do funkcjonowania, wykonywania różnych czynno-
ści. Energia mierzona jest w jednostkach zwanych dżulami (1 J).
• Energia może przyjmować wiele postaci, np. energii mechanicznej (związanej z ruchem i oddziaływaniem ciał),
chemicznej, wewnętrznej, elektrycznej, jądrowej, energii promieniowania.
• Energię pozyskujemy ze źródeł konwencjonalnych (ropa, gaz, węgiel) i z odnawialnych źródeł energii, do których
zaliczamy: wiatr, wodę, słońce, wody geotermalne, biopaliwa (biogaz, biomasa), przypływy i odpływy.

Energia mechaniczna

• Energia mechaniczna to zdolność ciał do wykonania pracy. Może to być:

energia potencjalna energia kinetyczna
grawitacji sprężystości

związana z odkształceniem ciała związana z ruchem ciała
związana z położeniem ciała 1
(miarą jest praca, jaką może ciało
podniesionego na wysokość h wykonać, powracając do swojego E k = · m · v 2
2
Ep = m · g · h
początkowego kształtu)
Zasada zachowania energii mechanicznej
• Jeżeli w układzie ciał nie działają siły zewnętrzne, to całkowita energia mechaniczna układu, czyli suma energii
potencjalnej i kinetycznej, jest zachowana: E m = E k + E p = const

Maszyny proste
• Do maszyn prostych zaliczamy: dźwignię dwustronną, dźwignię jednostronną, blok ruchomy, blok nieruchomy,
kołowrót, równię pochyłą.
• Dźwignia pozwala zrównoważyć większą siłę za pomocą mniejszej, gdy mniejsza siła działa dalej od punktu pod-
parcia. Dźwignia jest w równowadze gdy: F 1 · r 1 = F 2 · r 2

20