Page 142 - 881216_polski_pod_kl6_cz_1
P. 142

Ciekawe!                             2.    Porównajcie w klasie uzupełnione teksty o Kaziku. Wybierzcie
                                                  najciekawszą historię.
       W wypowiedziach o stylu neu-
       tralnym (nieoceniającym i nie-       Orzeczenie imienne – orzeczenie złożone składające się z łącznika wyrażonego
       zabarwionym np. podniosłością)       osobową formą czasowników: być, zostać, stać się, okazać się, wydawać się oraz
       łącznik orzeczenia imiennego         orzecznika wyrażonego rzeczownikiem w narzędniku, przymiotnikiem, zaimkiem
       zazwyczaj umieszczamy przed          rzeczownym lub przymiotnym, liczebnikiem porządkowym, przysłówkiem,
       orzecznikiem. Zwróć jednak uwa-      wyrażeniem przyimkowym, np.
       gę, że w Hymnie o miłości (s. 139)
       szyk wyrazów jest odmienny: Mi-
                                                                 Łącznik       Orzecznik
       łość cierpliwa jest,/ łaskawa jest.
       Orzecznik znajduje się przed              Kolega        wydawał się      nieśmiały.   przymiotnik
       łącznikiem. Nadaje to wypowie-
       dzi styl podniosły, którym ogólnie        Chłopcy         zostaną       leśniczymi.   rzeczownik
       odznacza się Biblia.
                                                 Strażnik        będzie         pierwszy.    liczebnik

                                                                  Było         patetycznie.  przysłówek

                                                  Miecz            jest         z drewna.    wyrażenie przyimkowe



                                            Z rzeczownikiem w narzędniku w funkcji orzecznika często łączy się przymiotnik –
                                            np. Stał się sławnym pianistą.
                                            Łącznikiem może być wyraz to lub wyrażenie jest to – wtedy orzecznik wyrażony
                                            rzeczownikiem ma formę mianownika (np. Nasza mama to cudowny człowiek).
                                            Orzeczenie imienne wskazuje na cechy podmiotu, charakteryzuje go.

                                            3.    W przepisanym tekście wskaż orzeczenia imienne. Następnie
                                                  określ, jakimi częściami mowy zostały wyrażone łączniki
                                                  i orzeczniki.

                                            4.    Przepisz poniższe zdania do zeszytu i uzupełnij je odpowiednimi
                                                  orzecznikami.


                                                  a)    Kasia lubi uczyć się języków obcych – w przyszłości zostanie ..... .
                                                  b)    Adam świetnie gotuje. Może kiedyś będzie ..... ?
                                                  c)    Paweł to przyszły lekarz. Jest ..... i ..... .


                                            5.    Wybierz utwór literacki z tego rozdziału i znajdź w nim cztery
                                            5.
                                                  przykłady zdań z orzeczeniem imiennym. Zanotuj je i napisz,
                                                  jak został wyrażony w nich orzecznik.

                                            6.    Ułóż dwuzdaniowe teksty zobowiązań, które mogłyby wygłosić
                                                  wymienione osoby. Napisz je w zeszycie tak, by zawierały
                                                  orzeczenia imienne.



                                              dziecko – przyrzeka       rycerz – przysięga       ty – dajesz słowo
                                                   rodzicom              swej wybrance          koleżance/koledze



                                        140



   0717_881216_polski_kl6_cz_1_DRUK.indd   140                                                                17.07.2019   20:09:47
   137   138   139   140   141   142   143   144   145   146   147