Page 21 - 883351_podrecznik chemia_2023_

Jaka jest różnica między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną?

Doświadczenie 2.

Ogrzewanie i chłodzenie jodu

Sprzęt: probówka, łapy do probówek, kapilarna pipeta Pasteura
wypełniona zimną wodą, łyżeczka, palnik, zapałki

Odczynniki: jod pipeta Pasteura
z zimną wodą
Wykonanie:
• Na dno probówki wsyp niewielką ilość jodu. jod
• W połowie wysokości naczynia umieść pipetę napełnioną
zimną wodą (przypnij ją klamerką).
• Ogrzewaj zawartość probówki.

Obserwacje: W trakcie ogrzewania ciało stałe staje się ciemnym płynem. Pojawiają się fioletowe dymy. Po pewnym
czasie na banieczce pipety powstają ciemne kropelki i narasta szara, połyskująca „broda”.

Wnioski: W wyniku ogrzewania (w warunkach ciśnienia atmosferycznego) stały jod topi się i tworzy ciecz (jod w stanie
ciekłym), następnie paruje, tworząc fioletowe dymy (jod w stanie gazowym). Opary, napotykając zimną
powierzchnię pipety, skraplają się na niej, po czym krzepną, tworzą ,,brodę'' (jod ponownie zmienia stan
skupienia na stały). W trakcie doświadczenia zmieniają się stany skupienia, nie powstaje natomiast nowa
substancja o odmiennych właściwościach. Czyli jest to przykład zjawiska fizycznego.
Uwagi: W laboratoriach ogrzewanie i chłodzenie jodu przeprowadza się (poprzez zmniejszenie ciśnienia)
z pominięciem ciekłego stanu skupienia. Zachodzi wtedy wyłącznie sublimacja i resublimacja.

Doświadczenie 3.
woda
Czy jod może reagować z magnezem?

Sprzęt: probówka, łapa do probówek, moździerz,
pipeta Pasteura z podziałką, łyżeczka

Odczynniki: jod, magnez, woda
jod i magnez
Wykonanie:
• W moździerzu zmieszaj podobne, niewielkie ilości jodu i magnezu.
• Dokładnie je rozdrobnij i przesyp do probówki (tylko tyle, by zakryć
dno naczynia).
• Dodaj kilka kropli wody.

Obserwacje: Po dodaniu wody zawartość naczynia staje się ciepła, delikatnie się pieni i zmienia się jej zabarwienie.
Wydzielają się dymy, a całość niekiedy się zapala.

Wnioski: W wyniku zachodzącej przemiany w naczyniu powstaje nowa substancja. W probówce po doświadczeniu
nie można już odróżnić jodu od magnezu. Musiała zatem powstać nowa substancja, która wykazuje
odmienne właściwości – doświadczenie jest przykładem reakcji chemicznej.

19