Page 14 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PROMOCJA

Oddziaływania i siły

• Wszystkie oddziaływania (mechaniczne, grawitacyjne, elektrostatyczne, magnetyczne) są wzajemne. Wyróżniamy
statyczne i dynamiczne skutki wzajemnego oddziaływania ciał. Skutki dynamiczne związane są ze zmianą pręd-
kości, a statyczne – ze zmianą kształtu ciała.
• Miarą wzajemnego oddziaływania ciał jest siła. W zależności od tego, w którą stronę działa siła o stałej wartości,
skutek jej działania jest inny. Siła jest wielkością wektorową, która posiada wartość, kierunek, zwrot i punkt przy-
łożenia. Siłę można przedstawić graficznie, używając odcinka skierowanego zwanego wektorem. Wartość siły
mierzy się siłomierzem i wyraża w jednostkach zwanych niutonami. Jeden niuton (1 N) to wartość siły wypadko-
m
wej, która ciału o masie 1 kg nadaje przyspieszenie 1 .
s 2
Siła wypadkowa i równoważąca
• Siłę, która zastępuje działanie na ciało dwu lub więcej sił i wywołuje taki sam skutek, nazywamy siłą wypadkową.
Siły zastępowane siłą wypadkową nazywamy siłami składowymi, a czynność polegającą na znajdowaniu wypad-
kowej – składaniem sił.
Dwie siły działające na ciało wzdłuż tej samej prostej równoważą się wzajemnie, gdy mają jednakowe wartości
i przeciwne zwroty. Wypadkowa tych sił jest równa zeru.
• Wypadkowa dwóch lub więcej sił działających wzdłuż tej samej prostej lub prostych równoległych, zgodnie zwró-
conych, działa wzdłuż tej samej prostej, ma zwrot zgodny ze zwrotem tych sił i równa jest co do wartości sumie
wartości tych sił.

F 1 + F 2 = F

F = F 1 + F 2
Wypadkowa dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej, przeciwnie zwróconych, działa wzdłuż tej samej
prostej, jest równa co do wartości różnicy wartości tych sił i ma zwrot siły o większej wartości.

F 1 + F 2 = F

F = F 2 – F 1

Zasady dynamiki Newtona

Pierwsza Trzecia
(zwana zasadą bezwładności) Druga (zwana zasadą akcji i reakcji)

Jeżeli na ciało nie działają żadne siły lub Pod wpływem stałej siły wypadkowej Jeżeli jedno ciało działa na drugie
działające siły się równoważą, to ciało ciało porusza się ruchem jednostajnie z pewną siłą, to również drugie ciało
pozostaje w spoczynku lub porusza się zmiennym, w którym przyspieszenie jest oddziałuje na pierwsze siłą równą co do
ruchem jednostajnym prostoliniowym. wprost proporcjonalne do wartości tej wartości, lecz przeciwnie zwróconą. Siły
siły, a odwrotnie proporcjonalne do masy te przyłożone są do dwóch różnych ciał.
Bezwładność (inercja) to zjawisko ciała:
zachowania przez ciało prędkości, a = F F 12 = F 21
gdy działające siły wzajemnie się m
równoważą. Miarą bezwładności ciała
jest jego masa.

12