Page 21 - 881426 _geografia_kl8_www_

Kultura kulinarna jest związana z konsumpcją ryżu (il. 1.14). Różnorodność dań z tego zboża i sposobów jego przyrządzania jest
ogromna. Z ryżu powstaje pozbawiona glutenu mąka, kasza, makaron, płatki, wafle, syropy i desery. Tłoczy się też z niego olej
oraz wytwarza alkohole, np. sake i wino ryżowe. Jest spożywany na całym świecie, chociaż najczęściej w Azji. Wiele bazują-
cych na nim potraw azjatyckich zyskało popularność na innych kontynentach, np. sushi [czyt. suszi] (patrz s. 27) czy curry [czyt.
kary]. Także w wielu przepisach dań typowych dla kuchni nieazajatyckich lokalne składniki są zastępowane ryżem (il. 1.15).

1.14 W Azji ryż jest częstym składnikiem wielu posiłków 1.15 Polskie danie – gołąbki – wypełnia się ryżem z mięsem

Gospodarki państw Azji Południowo-Wschodniej są związane nie tylko z uprawą ryżu przeznaczonego do celów konsump-
cyjnych, lecz także z wytwarzaniem z niego dóbr niekonsumpcyjnych.

1.16 Mechanizacja upraw ryżu 1.17 Wyroby ze słomy ryżowej

Uprawa ryżu wpływa także na rozwój różnych dziedzin gospodarki. Na przykład w niektórych krajach jego uprawa jest
zmechanizowana (il. 1.16), wykorzystuje się w niej specjalistyczne maszyny i chemiczne środki ochrony roślin. Po zbiorach ryż
jest suszony, łuskany, ewentualnie oczyszczany, a następnie pakowany do transportu. Jego przetwórstwem zajmują się za-
kłady specjalizujące się w poszczególnych etapach obróbki. Ze słomy ryżowej można wykonywać maty, pokrycia dachów,
kapelusze, obuwie (il. 1.17), a z odpadów pozostających po oczyszczaniu i łuskaniu (tj. z otrąb i plew) powstają nawozy, pasza,
opał itd. Zboże to jest ważnym przedmiotem handlu, także międzynarodowego. Wartość ogólnoświatowego eksportu ryżu
w 2019 r. wyniosła 21,9 mld dolarów amerykańskich. Jego główni producenci są też największymi konsumentami. Ich udział
w światowym handlu ryżem jest więc nieproporcjonalnie mniejszy niż produkcja (il. 1.18).
z Porównajcie warunki przyrodnicze niezbędne do uprawy ryżu z warunkami potrzebnymi do uprawy pszenicy. Oceńcie,
czy można byłoby uprawiać ryż na polach przeznaczonych pod zasiew pszenicy i odwrotnie. Co sprzyjałoby, a co
uniemożliwiałoby taką zamianę?
z Poszukajcie w dowolnych źródłach:
a) informacji o innych zastosowaniach albo sposobach wykorzystania ryżu niż te podane w podręczniku,
b) przepisu na danie z ryżem popularne w Azji i poza tym kontynentem.

19