Page 57 - 882148_biologia_kl7_podrecznik_pilot

Tabela 2.1 Charakterystyka wybranych witamin rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach

Witamina Źródła Działanie Skutki niedoboru Skutki nadmiaru

Rozpuszczalne w wodzie
C świeże owoce (cytrusowe, • utrzymuje prawidłowy • szkorbut (krwawienie • zaburzenia układu
porzeczki, truskawki), stan tkanki łącznej dziąseł, złe gojenie ran, pokarmowego
warzywa (pomidory, • aktywuje wiele wypadanie zębów, bóle (biegunka, nudności,
papryka, koper, kapusta, enzymów w procesach stawów i mięśni) wymioty)
ziemniaki) metabolicznych • zaburzenia • przyspiesza tworzenie
• przyspiesza gojenie ran neurologiczne kamieni nerkowych
i złamań • depresja • wysypka skórna
• ułatwia przyswajanie
żelaza (Fe)

B wątroba, mięso, ziarna • uczestniczy • drgawki, depresja, • uszkodzenie nerwów
6
zbóż, rośliny strączkowe w przemianach bezsenność obwodowych, m.in.
aminokwasów • nudności, zaburzenia zaburzenia w czuciu, ból
• uczestniczy w tworzeniu pracy serca
enzymów i hormonów • stany zapalne skóry
• wpływa na prawidłowe (np. wypryski, pokrzywka)
funkcjonowanie układu
nerwowego
B wątroba, mięso, ryby, jaja, • uczestniczy • niedokrwistość złośliwa • krwotoki z nosa
12
sery w przemianach: (anemia) • może nasilać objawy
– kwasów • przyspieszenie akcji uczuleń
nukleinowych serca (ponad 100
– białek uderzeń na minutę)
– tłuszczów • bóle i zawroty głowy,
– węglowodanów problemy z koncentracją
• bierze udział • upośledzenie widzenia
w powstawa niu • zaburzenia czucia,
erytrocytów niepewny chód
• wpływa na
funkcjonowanie układu
nerwowego

Rozpuszczalne w tłuszczach

A tran, wątroba, jaja, • wspomaga prawidłowe • nieprawidłowe widzenie • osłabienie mięśni,
nabiał, warzywa widzenie o zmierzchu (kurza zaburzenia pracy serca
zawierające karoten (żółte • odpowiada za ślepota) • krwotoki, zaburzenia
i pomarańczowe) prawidłowy wzrost • złuszczanie się skóry pracy nerek
i funkcjonowanie tkanki • zaburzenia wzrostu • wymioty i inne objawy
nabłonkowej i kostnej ostrego zatrucia
D wątroba, tran, żółtka jaj, • konieczna do • deformacje kości • zaburzenia związane
pełnotłuste mleko, masło, prawidłowego wzrostu (krzywica u dzieci) ze zbyt dużym
margaryna; powstaje kości i tworzenia ich • zredukowanie zatrzymywaniem
w skórze wystawionej na odpowiedniej struktury masy i gęstości wapnia w organizmie
działanie słońca • ułatwia wchłanianie kości (osteoporoza) • uszkodzenie nerek
wapnia u dorosłych – skłonność • opóźnienia rozwoju
do złamań u dzieci
• zaburzenia snu,
upośledzenie odporności

K zielone warzywa liściaste, • uczestniczy w procesie • słaba krzepliwość krwi • nadmierna potliwość,
wytwarzana przez bakterie krzepnięcia krwi • zredukowanie masy uczucie gorąca
jelitowe • ułatwia wchłanianie i gęstości kości • anemia spowodowana
wapnia do kości rozpadem erytrocytów

55